Balans privacy en veiligheid juridisch verankerd in nieuwe wet inlichtingen- en veiligheidsdiensten

Voor het kabinet gaan de belangen van veiligheid en privacy hand in hand. Er kan, mag en zal geen sprake zijn van het willekeurig en massaal verzamelen van gegevens van burgers. De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017) biedt hiertoe al de nodige waarborgen, maar het kabinet zal op een aantal specifieke onderdelen nog scherper toezien dat de juiste balans tussen veiligheid en privacy is geborgd. Deze balans waarborgt de privacy van burgers terwijl de inlichtingen- en veiligheidsdiensten over de noodzakelijke middelen beschikken om te zorgen voor veiligheid en de verdediging van onze democratische rechtsstaat.

Vertrouwde partners

Omdat bedreigingen voor de veiligheid vaak internationaal zijn, is ook een internationale aanpak nodig. Maar dat betekent niet dat informatie van de AIVD en MIVD zomaar uitgewisseld wordt met buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De Wiv 2017 stelt meerdere criteria die moeten worden gewogen voordat de AIVD met een dienst mag samenwerken, zoals de parlementaire controle in een land, de mensenrechtensituatie en het niveau van gegevensbescherming. Op basis van deze afweging wordt bepaald hoeveel informatie er kan worden gedeeld. De ministers van BZK en Defensie zullen versneld de zogenaamde wegingsnotities opstellen voor die partners waarmee intensief wordt samengewerkt. Hierdoor kan toezichthouder CTIVD bij inwerkingtreding van de Wiv 2017 direct een substantiële toetsing van deze internationale samenwerking uitvoeren.

Evaluatie na twee jaar

De evaluatie van de Wiv 2017 wordt vervroegd uitgevoerd door een onafhankelijke commissie na twee jaar. Als uit de evaluatie blijkt dat er extra waarborgen in de wet moeten worden opgenomen, dan zal het kabinet daarvoor voorstellen indienen. De commissie zal bestaan uit deskundigen op het gebied van privacy, veiligheid en techniek. Zij krijgen toegang tot alle gegevens, ook staatsgeheimen, en hun rapport zal openbaar zijn.

Bewaartermijn

De Wiv 2017 regelt voor het eerst een algemene bewaartermijn voor verzamelde informatie door de diensten. Allereerst geldt dat van de daadwerkelijk geïntercepteerde data naar verwachting 98% direct weer verwijderd en vernietigd wordt. De overgebleven informatie verkregen uit onderzoek naar digitale datastromen mag maximaal drie jaar worden bewaard. Voor alle andere gegevens die voortkomen uit onderzoek geldt een maximale bewaartermijn van één jaar. Het kabinet zal ervoor zorgen dat bij inwerkingtreding van de wet instrumentarium beschikbaar is waarmee gegevensbescherming is geborgd, zodat de CTIVD dit onmiddellijk kan betrekken bij zijn toezichthoudende taken.

Bij de tijd brengen

Om Nederland zo veilig mogelijk te maken, moeten de AIVD en MIVD daar zijn waar de informatie is. In de 21ste eeuw communiceren kwaadwillenden met apps, mobiele communicatiemiddelen en via cloud services. En niet meer via de vaste telefoonlijn. Met alleen traditionele inlichtingenmethoden als volgen, observeren en het aftappen van telefoongesprekken lopen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten informatie mis. De Wiv 2017 brengt de bevoegdheden van de diensten bij de tijd, zodat zij hun werk goed kunnen uitvoeren en niets missen. Dit om onze nationale veiligheid, onze digitale veiligheid en onze militairen op missie te beschermen.

Meer weten?

Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.