Bedrijfseconomische schade door alcohol-, drugs- en medicijngebruik kan sterk omlaag

Werkgevers maken aanzienlijke kosten doordat hun werknemers alcohol, drugs of medicijnen (ADM) gebruiken. Dat komt vooral door verzuim en productieverlies, maar ook ongevallen met letsel of schade zorgen voor enorme kostenposten, vervelende nasleep en imagoschade. Het RIVM heeft recent schokkende cijfers gepubliceerd: maatschappelijke kosten door ADM-gebruik zijn 2,7 miljard euro op jaarbasis. Bedrijven hebben de mogelijkheid om hun kosten zeer sterk te reduceren door invoering van een gedegen ADM-beleid. Met professionele ondersteuning is dat voor elk bedrijf haalbaar.

Harry Rienmeijer, directeur van Trafieq en hoofddocent van de cursus ADM beleid, adviseert instellingen over middelengebruik, wetgeving en veiligheid.

Maatschappelijke maatregelen

In haar rapport adviseert het RIVM de politiek om drie zaken met betrekking tot alcoholhoudende dranken te veranderen: verhoog de accijns, beperk het aantal verkooppunten en verbied reclames. Die maatregelen zullen hun effect hebben, maar zijn voorlopig onderwerp van politieke discussies. Bedrijven hoeven daar niet op te wachten maar kunnen nu al in actie komen om hun eigen werkvloer ‘ADM-vrij’ te maken.

Niet de verslaafden maar de ‘gewone’ mens

Consumptie van alcohol en drugs door werknemers heeft effect op de werkvloer. Het gaat niet om de enkele ‘echte’ verslaafde, maar vooral om de ‘gewone’ mens, die wel eens een kater heeft op maandag, de collega met dinsdagdip door extasygebruik, het te laat verschijnen op donderdag. 85% van de beroepsbevolking gebruikt met regelmaat alcohol, 5% drugs. 1,2 miljoen mensen gebruiken benzodiazepines (Nationale Drugsmonitor). 3,4% van de Nederlandse autobestuurders rijdt rond met drugs of geneesmiddelen in het lichaam (SWOV-factsheet, 2015).

Bij bedrijven met 24/7-diensten is de invloed van ADM groter dan gemiddeld, terwijl juist daar vaak alertheid noodzakelijk is of al grotere arbeidsrisico’s bestaan. De Arbowet verplicht werkgevers te zorgen voor een veilige werkomgeving. Dat geldt niet slechts voor hoog risico bedrijven. Kosten en baten zijn al door vele werkgevers afgewogen en wijzen immer uit dat aanpak loont.

Kosten van ADM-beleid

Een gedegen ADM-beleid met enige externe ondersteuning kost een bedrijf (sterk afhankelijk van de grootte) tussen de acht- en veertigduizend euro per jaar. Als een reductie van het ziekteverzuim van slechts een half procent wordt bereikt is de investering in een halfjaar terugverdiend, ongevallen en productiviteitseffecten bij ‘louter aanwezige’ werknemers nog buiten beschouwing gelaten. Een transportondernemer met een zeer actief ADM-beleid meldde een kortverzuimpercentage van slechts twee procent; een brancherecord. Hetzelfde bedrijf werd een jaar na de invoering gebeld door de verzekeraar met de vraag of ze op maandag niet meer werkten.

Praktische aanpak ADM

ADM-beleid bestaat uit voorlichting, handhaving (via bijvoorbeeld poortcontroles of steekproeven) en behandelingstrajecten voor herhaalde overtreders. Invoering van structureel bedrijfsbeleid behoeft overleg met de OR of de personeelsvertegenwoordiging, want zonder draagvlak is de faalkans fors. Ook daarom loont professionele bijstand. Uitstellen is geld weggooien.