SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Wist je dat bijna 90% van de aanhoudingen in Amsterdam door een melding van een oplettende burger plaatsvindt? Veiligheid zit vaak in alledaagse oplettendheid van bewoners. Daarom steunt Amsterdam Oost het vormen van (online en offline) communities van mensen die op een positieve manier sociale controle versterken en mensen met goede bedoelingen verwelkomen. Ik zal regelmatig een update geven over wat ik tegenkom.
Lucien Stöpler, directeur van Justice in Practice en docent op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein, gespecialiseerd in het gebruik van sociale media door veiligheidspartners.
WhatsApp buurtgroepen
Bij nieuwe initiatieven is het altijd zoeken naar een manier van samenwerken die aansluit bij de behoefte van de deelnemers en die effectief is om de veiligheid te verhogen. Bij de app-groepen die door de gemeente op weg geholpen worden is dat goed zichtbaar.
Alle deelnemers van een app-groep krijgen bij hun aanmelding een korte beschrijving van wat wel en niet in de app-groep hoort. De app-groep is er om zaken die reeds aan de politie gemeld zijn te delen. Het gaat dus om strafbare feiten of ernstige overlast die als verstoring van de openbare orde te betitelen is. Het is vooral aan het begin nog zoeken waaraan een goede melding moet voldoen. Wat dacht je van deze meldingen:
“Afgelopen vrijdag werden twee van mijn gasten vol in het gezicht gespuugd. Vermoedelijk twee Noord-Afrikaanse personen, sprintten naar [locatie]. Zal ik aangifte doen?” Begrijpelijk dat er een levendige discussie ontstond op de app.
“Ga om [tijdstip] bij [locatie] een fiets kopen voor 35 euro waarschijnlijk mijn eigen via marktplaats.”
“Groep van 6 jongens loopt over de brug naar de tennisbanen en lijken zich te vervelen. Ze gooiden stenen tegen verkeersborden, klommen in boten…” Andere bewoner: “6 jongens hebben het recht zich te vervelen. Wat is het volgende? Een donker iemand in een te dure auto die per definitie verdacht is!”
“Iemand enig idee (mss bevindt hij zich in deze groep) wie de motorrijder is die zo onrealistisch veel herrie maakt?” Er ontstaat een gesprek waar diverse mensen een eind aan proberen te maken:
“Beste vrienden hier is de app niet voor bedoeld. Je gebruikt hem alleen nadat je een melding bij de politie hebt gemaakt. Rustige nacht verder.” Daarop appt een andere bewoner: “Huh? Dan is het niet meer nodig lijkt me.”
Communicatieanalyse
Er zijn twee zaken die deze meldingen ineffectief lijken te maken. Ten eerste lijkt de kern van de zaak te gaan over het negatieve oordeel of de ergernis, eerder dan dat de ‘trigger’ onveiligheid is. Ten tweede lijkt de drempel om de politie te bellen te hoog. Mensen bespreken een situatie, er is geen actie gevraagd. Daar kunnen de andere leden eigenlijk niets mee. Dit zijn typische meldingen van beginnende app-groepen of leden die er nog niet lang bij zitten. Vergelijk dat met de meldingen die wel goed werden ontvangen:
“Rond 18:20 reden op [locatie] 2 jongens heel langzaam door de straten ogenschijnlijk te scannen of mensen op vakantie waren. Ze vielen erg op. Politie preventief gemeld onder [referentie]. [Signalement].” Vervolgens postten andere wijkbewoners foto’s van de jongens – “Ze waren elders ook opgevallen.”
“Horloge hustlers gesignaleerd.” Er volgen foto’s van personen en een auto. “Man staand is de verkoper, de gehurkte is de koper. Rond [tijdstip, locatie].”
“Ongeveer een kwartier geleden hebben drie jongens van ong. 15 jaar oud bij [locatie] de fiets van mijn zoon meegenomen.” Signalement jongens en fiets volgen. Er volgt een app: “Politie gebeld?” waarop de melder dat bevestigt.
“2 vreemde mannen in trappenhuis [locatie]” en een foto wordt beantwoord: “112 bellen. Hou ons op de hoogte”. De politie komt kijken en de melder geeft aan dat de mensen er wonen. Melder bedankt anderen voor het meekijken.
“112 gebeld omdat een meisje mishandeld werd op de Paul hufkade, tussenbeide gekomen en verdachte op de vlucht geslagen. Burgernetmelding is ook verstuurd en verklaringen zijn opgenomen.” Signalement wordt gevraagd en gegeven. Een paar minuten later wordt de man ingerekend door politie.
Pragmatisch buurtjargon
De apps zijn duidelijker of worden dat steeds beter door goede vragen van bewoners. Sommige situaties zijn duidelijker, zoals de laatste, maar ‘vreemde mannen’, ‘horloge hustler’ of ‘langzaam rijden’ zijn toch inschattingen. Het grote verschil zit erin dat melders initiatief (verantwoordelijkheid) nemen en vervolgens een weergave van feiten op de app zetten. Dat kun je zien als waarschuwing of uitnodiging om mee te kijken. Het is niet een uitnodiging voor een oordeel en daarmee komen discussies en beschuldigingen ook niet aan de orde. Sterker nog, hier kunnen bewoners elkaar op een heel praktische manier helpen, zonder dat dit een overmatige inspanning vraagt.
Sociale cohesie anno 2016
Zo zie je dat ook appen een sociale interactie is waarbij iets brengen (politie bellen bij onraad) omgekeerd gedrag oproept: elkaar bijstaan. Iets halen (een mening) en niet onmiddellijk op onveiligheid gerichte actie wordt kritisch bekeken en leidt meestal niet tot elkaar bijstaan. En dat is in feite ook precies de bedoeling van elke activiteit die gericht is op sociale cohesie. Op een avond voor coördinatoren werd het doel van de app-groepen met veel instemming beschreven als: ‘Een positieve vorm van sociale controle waarbij mensen met goede bedoelingen zich welkom voelen.’ Met de app groepen is dat mogelijk, zolang er een coördinator is die stuurt op apps die iets brengen en apps die dat niet direct doen, afremt.
Meer weten over Big Data en Sociale Media in het veiligheidsdomein?
Op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein leer je van o.a. Lucien Stöpler hoe je aan de hand van Big Data en Sociale Media veiligheidsproblemen voorspelt en waar mogelijk voorkomt.
Meer weten over de aanpak van overlast?
Op de opleiding Overlastcoördinator leert u hoe u verloedering en ernstige overlast in uw wijk aanpakt.
Meer weten over burgerparticipatie in het veiligheidsdomein?
Bezoek dan de website, www.jipn.org. Heb een project waarbij Justice in Practice je kan helpen? Laat het ons weten en we nemen contact met je op. Mail: L.stopler@jipn.org
