Drones: Een kans of bedreiging voor de veiligheid?

Het is 2018. We staan er met zijn allen niet meer zo van te kijken dat een mobiele telefoon ook foto’s maakt. We kopen onze kleren digitaal. En er zijn kassa’s in de supermarkt waarbij je alleen kan pinnen. Nee, tegenwoordig kun je de luiers van je kinderen afrekenen met Bitcoins. Een telefoon online bestellen en diezelfde dag nog thuisbezorgd krijgen. En met je oog je telefoon ontgrendelen. We leven in een tijd waarin we iedere dag te maken hebben met nieuwe technologische innovaties. En die technologische ontwikkelingen gaan zo snel, dat het niet meer de vraag is of we iets kunnen bouwen. Want we kunnen praktisch alles wel realiseren, we hoeven het alleen nog maar even te bedenken.

Klaas Litjens, adviseur veiligheid en innovatie bij Van Aetsveld en hoofddocent van de cursus Drones in de openbare ruimte.

Impact

De meeste technologische ontwikkelingen ontstaan vanuit het vergemakkelijken van het menselijk leven. Zo ook de drone. De mogelijkheden zijn legio. Filmen en fotograferen vanuit de lucht. Maar ook pakketbezorging binnen het uur. En het leveren van eerste hulpmaterialen op ontoegankelijke locaties. De drone gaat ons leven veel bieden. En daarmee het publieke domein ingrijpend veranderen. En de impact van de drone op het menselijk leven in deze eeuw is groot. Sommigen voorspellen een vergelijkbare, of zelfs grotere impact dan die de introductie van de burgerluchtvaart had in de vorige eeuw.

Mogelijkheden

Geloof me, er zijn bedrijven die drones bouwen die door middel van zonnecellen 5 jaar non-stop kunnen vliegen. Bedrijven die drone-auto’s bouwen voor personenvervoer. En er is pas door een drone een foto gemaakt boven Budapest op 18 kilometer hoogte. Op die foto kan je (door maar ver genoeg in te zoomen) bij iemand de krant meelezen (!). Say What!? De Amerikaanse defensie wil in 2020 zo’n 30.000 drones hebben. Waaronder bommenwerpers, surveillancedrones zo groot als een wesp en drones waarmee je op zeer grote hoogte gezichten en nummerborden kan herkennen. Wat zal het volgende zijn? Van 18 kilometer hoogte een irisscan of vingerafdruk uitvoeren?

Ieder voordeel heeft zijn nadeel

Interessant, want de nadelen van satellieten zijn natuurlijk, dat ze in hun normale baan om de aarde vliegen. En daarmee niet per se waardevolle real-time informatie kunnen genereren. Hun blikveld is immers beperkt tot het gebied waar ze op dat moment boven hangen. Terwijl drones dat wel kunnen! De Amerikaanse Defensie heeft tussen 2004 en 2013 met hun bommenwerpdrones in Pakistan, Jemen en Somalië al 4.700 dodelijke slachtoffers gemaakt. Saillant detail is overigens dat daarvan naar verwachting 1 op de 50 daadwerkelijk ook doelwit was; dat betekent dat 98% van de slachtoffers onschuldig was!

Risico’s

Begrijp me niet verkeerd, de nieuwe mogelijkheden met drones zijn allemaal ontzettend innovatief. Maar er ontstaat ook wel een aantal risico’s. Neem de privacy. Drones maken foto’s en live-opnamen van grote hoogte. Maar ook van dichtbij kunnen beelden gemaakt door drones die op die afstand niet te onderscheiden zijn van vogels of wespen. Je weet dus niet meer of je bekeken wordt. En dan hebben we natuurlijk ook nog risico’s op terrorisme. Als je al boodschappen onder een drone mee kan nemen, waarom dan ook niet een bom? Zelfs al valt die alleen maar uit de lucht zonder te ontploffen, dan nog heb je een veiligheidsrisico.

Contra-drone interventies

Veiligheidsdiensten in Nederland zijn zich bewust van deze risico’s. Daarom zijn ze actief om contra-drone interventies te ontwikkelen in samenwerking met allerlei innovatieve ontwikkelaars. Zo zijn er mogelijkheden om drones te hacken en een andere bestemming te geven. Mogelijkheden om drones met een soort van net uit de lucht te schieten. En allerlei dronedetectiesystemen ontwikkelt. Je zal begrijpen dat het uit de lucht schieten van drones met een bom eronder, een aantal uitdagingen met zich meebrengt.

Kansen

Naast de veiligheidsrisico’s van drones moeten we ook stellen dat het inzetten van drones ook vele kansen met zich meebrengt. Zo kan men door middel van drones toezicht houden in de openbare ruimte, ongevallen in kaart brengen. Maar ook bosbranden in kaart brengen, dijken inspecteren en weilanden controleren op wietplantages.

Aandacht vereist

We zien allerlei ontwikkelingen ten aanzien van drones die de aandacht van veiligheidsprofessionals roept. Of het nu gaat om risico’s, kansen of veranderende wet- en regelgeving, we moeten als medewerkers bij de overheid meebewegen met de ontwikkelingen. Al is het maar omdat de samenleving dat in ieder geval wel doet.

Cursus Drones in de openbare ruimte

In samenwerking met het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid heb ik vanuit Van Aetsveld een cursus opgezet over Drones in de openbare ruimte. In deze cursus leer je onder andere welke trends en ontwikkelingen er in binnen- en buitenland rondom drones zijn. Welke kansen deze ontwikkelingen met zich mee brengen. Met welke risico’s we rekening moeten houden omtrent drones. Welke wet- en regelgeving van toepassing is voor het gebruik van drones. En wat je kunt doen om ongewenste drones aan te pakken.

Meer weten?

Op de cursus Drones in de openbare ruimte leert u hoe u drones kunt inzetten om de veiligheid te bevorderen en welke contra drone interventies u wanneer kunt gebruiken wanneer drones worden misbruikt.