Eerste Kamer stemt in met maatregelen versterking aanpak ondermijning

De Eerst Kamer heeft vandaag ingestemd met het wetsvoorstel strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. Door het wetsvoorstel krijgen politie en Openbaar Ministerie (OM) meer mogelijkheden om het bedrijfsproces van criminelen te verstoren. Zo wordt het onder andere mogelijk om in meer gevallen onderzoek te doen naar het vermogen van veroordeelde criminelen die opgelegde boetes niet betalen. Ook kunnen de kosten voor het vernietigen van inbeslaggenomen drugs worden verhaald op daders en wordt het illegaal verblijf op bepaalde logistieke terreinen strafbaar.

Nu de Senaat heeft ingestemd met het wetsvoorstel, kunnen de partners in de strafrechtketen de nodige maatregelen nemen om de nieuwe instrumenten toe te passen in de strijd tegen ondermijnende criminaliteit. De eerste maatregelen zullen naar verwachting per 1 januari 2022 in werking kunnen treden.

Synthetische drugs

Vanaf volgend jaar kunnen bepaalde chemicaliën – zogeheten precursoren – die als grondstof dienen voor harddrugs, worden verboden. Het gaat om grondstoffen die op een nationale lijst komen te staan en waarvan geen andere bestemming bekend is dan de illegale productie van synthetische drugs. Straks is alleen al het bezit, evenals het transport, in- en uitvoer strafbaar. De maximumstraf hierop wordt zes jaar. Daarmee kan het productieproces eerder worden verstoord. Vooral criminelen die precursoren vervoeren kunnen straks gemakkelijker worden aangepakt. Onder de huidige regeling moet nog worden bewezen dat zij wisten dat het ging om grondstoffen voor harddrugs.

Bedreiging

De maximumstraf voor het bedreigen van personen gaat omhoog van twee naar drie jaar gevangenisstraf. De praktijk laat zien dat bedreigingen op verschillende manieren steeds heftiger worden. Met deze strafverhoging wordt kenbaar gemaakt dat bedreiging in de samenleving niet wordt getolereerd en dat de zorgen van de slachtoffers van bedreiging serieus worden genomen. Daarbovenop wordt de maximumstraf voor de bedreiging van bestuurders – zoals burgemeesters, wethouders en gedeputeerden – en voor de bedreiging van togadragers – zoals rechters, officieren van justitie en advocaten – extra verhoogd naar maximaal vier jaar gevangenisstraf. Ook voor het bedreigen van politieambtenaren en journalisten geldt deze extra strafverhoging.  

Logistieke knooppunten

Het illegaal verblijf op bepaalde logistieke terreinen wordt ook strafbaar. Knooppunten – zoals havens, vliegvelden en spoorwegemplacementen – hebben een grote aantrekkingskracht op georganiseerde criminaliteit. Criminelen dringen op allerlei manieren de beveiligde terreinen binnen waar goederen en containers worden uit- en overgeladen, op zoek naar drugs en andere illegale spullen die tussen de legale goederenstromen zijn verstopt. De activiteiten van de zogenoemde uithalers vormen een belangrijke schakel in het logistieke proces van drugssmokkel en hebben een ondermijnend effect op de controle van goedereninvoer in het douanegebied.

Door het illegaal verblijf op de logistieke terreinen apart strafbaar te stellen, kan direct steviger worden opgetreden. Er komt een gevangenisstraf van een jaar op te staan. Als er sprake is van binnendringen, bijvoorbeeld als een uithaler een valse pas gebruikt of zich verstopt in een bedrijfswagen om het terrein op te komen, gaat de maximumstraf omhoog naar twee jaar. Om onderzoek te kunnen doen naar de achtergrond van deze verdachten en hun relatie met (internationale) criminele netwerken in kaart te kunnen brengen, wordt ook voorlopige hechtenis mogelijk. Politie en OM kunnen op die manier meer bewijsmateriaal verzamelen om verdachten in verband te brengen met georganiseerde criminaliteit.

Financieel onderzoek

Verder wordt het mogelijk om in meer gevallen onderzoek te doen naar het vermogen van veroordeelde criminelen. De praktijk laat zien dat deze personen de flinke geldboetes en schadevergoedingsmaatregelen die bij een veroordeling worden opgelegd niet altijd betalen, terwijl er soms wél aanwijzingen zijn dat zij over geld beschikken. Nu zijn er nog te weinig mogelijkheden om in die gevallen een duidelijker beeld te krijgen van het vermogen van de crimineel, zodat daarop beslag kan worden gelegd. Door deze wet kan dat wel, waardoor het mogelijk wordt de opgelegde sancties makkelijker uit te voeren en criminelen niet zomaar onder hun geldstraf uit kunnen komen.

Kosten verhalen

Daarnaast wordt het mogelijk om de kosten die de Staat maakt voor de vernietiging van onder andere inbeslaggenomen drugs en illegaal vuurwerk op de daders te verhalen. De totale kosten voor vervoer, opslag en vernietiging van in beslag genomen vuurwerk waren in eerdere jaren gemiddeld iets meer dan € 27 per kilo. Als dat wordt afgezet tegen de ruim 60.000 kilo illegaal vuurwerk dat in 2019 in meer dan 2900 zaken in beslag werd genomen, komt dat neer op circa 1,6 miljoen euro aan kosten.

Als het gaat om drugs liggen de kosten nog hoger. Zo bedroegen de vernietigingskosten van ruim 3000 hennepkwekerijen die in 2018 strafrechtelijk werden geruimd in totaal ruim € 5 miljoen. En in 2019 werden bijvoorbeeld ruim 100 drugslaboratoria ontmanteld. Per laboratorium zijn de kosten, afhankelijk van de grootte en het soort drugslaboratorium, tussen de € 5.000 en € 120.000. De totale kosten voor ontmanteling voor de ontmantelde labs in 2019 lag dan tussen € 3,5 miljoen en € 5,5 miljoen.

Interessant om te volgen voor jou of je collega:

Na afloop van de jaaropleiding Integrale aanpak ondermijning:

• Pak je ondermijning integraal aan
• Voer je casus- en procesregie effectief uit
• Geef je een thematische en gebiedsgerichte aanpak vorm
• Versterk jij de informatiepositie in de aanpak van ondermijning
• Intensiveer je de samenwerking op lokaal, regionaal, landelijk en internationaal niveau
• Verantwoord je de gehanteerde aanpak richting stakeholders
• Vergroot jij de sociale, maatschappelijke en bestuurlijke weerbaarheid

12 modules – Start 10 februari 2022 – Meer informatie >>

Tijdens de opleiding Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je o.a.:

• Hoe je een strategie bepaalt voor de beste aanpak
• Hoe je barrières kunt opwerpen tegen criminele activiteiten
• Welke bestuurlijke instrumenten beschikbaar zijn
• Hoe je criminele netwerken kunt ontmoedigen om zich te vestigen

6 dagen – Start 20 januari 2022 – Meer informatie >>

Bezit jij alle actuele kennis over de Wet Bibob anno 2021?
Tijdens de opleiding Bibob coördinator leer je o.a.:

• Hoe je een bibob beleid opstelt
• Hoe je tot een gedegen analyse ter uitvoering van de bibob wetgeving komt
• Hoe je de integriteit van betrokken personen en benodigde financiele middelen beoordeelt
• Hoe je advies bij het Landelijk Bureau Bibob inwint
• Hoe je verantwoording over het gevoerde bibob beleid aflegt

5 dagen – Start 14 oktober 2021 – Meer informatie >>

Tijdens de opleiding Inzicht in criminologie leer je in slechts 3 dagen: 

• Hoe je een criminaliteits- en veiligheidsbeleid ontwikkelt
• Wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit
• Wat belangrijke criminologische verklaringen zijn van crimineel gedrag
• Hoe criminaliteit kan worden voorkomen dan wel beperkt
• Welke veiligheidsmaatregelen je kunt nemen om criminaliteit te reduceren

Na afloop heb je waardevolle handvatten voor het opstellen van een effectief criminaliteits- en veiligheidsbeleid.

3 dagen – Start 2 december – Meer informatie >>

Of bekijk een van de andere opleidingen:

Tijdens de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.

Tijdens de opleiding Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leer je een lokaal integraal veiligheidsbeleid opstellen voor jouw gemeente.

Tijdens de opleiding Aanpak van jeugdcriminaliteit en jeugdgroepen leer je om met ketenpartners tot een preventieve integrale aanpak te komen

Tijdens de opleiding Gebiedsgerichte aanpak van leefbaarheid en veiligheid leer je kwetsbare gebieden transformeren naar een veilige en leefbare omgeving

Tijdens de opleiding Integriteitscoordinator in het publieke domein leer je hoe jouw organisatie voldoet aan de wettelijke en basisnormen integriteit waaraan alle overheidsinstanties zich moeten houden.

Tijdens de cursus Waarheidsvinding leer je de goede vragen stellen en de juiste antwoorden krijgen.

Tijdens de opleiding sluitende aanpak personen met verward gedrag leer je hoe je de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in jouw gemeente.

Tijdens de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leer je hoe je komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in jouw gemeente.

Tijdens de opleiding Wijk- en gebiedsmanager wordt aan de hand van zowel theorie als praktijkvoorbeelden uiteengezet hoe een strategie die zich richt op gedragsverandering richting verduurzaming niet los gezien kan worden van een participatiestrategie gericht op de wijk.

Ondermijning is niet alleen een veiligheidsprobleem maar ook een sociaal maatschappelijk probleem. Alle antwoorden en actualiteiten tijdens het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.