Krachtige aanpak discriminatie blijft nodig

Discriminatie op grond van afkomst komt het vaakst voor. Opvallend is de stijging van het aantal meldingen op basis van handicap en geslacht. Dat blijkt uit cijfers van de politie, antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), het Meldpunt Internet Discriminatie (MiND) en het Openbaar Ministerie. Deze cijfers maken duidelijk dat de aanpak van discriminatie blijvende en onverminderde aandacht verdient. Minister Ollongren (BZK) informeert daarom de Tweede Kamer over de brede aanpak van discriminatie, die inzet op bewustwording, preventie en bestrijding. De brief is mede namens ministers Koolmees (SZW), Grapperhaus (J&V), Van Engelshoven, Slob (OCW), De Jonge (VWS) en staatssecretaris Van Ark (SZW).

Discriminatie-incidenten

De politie registreerde in 2017 3.499 discriminatie-incidenten, dat is 20% minder dan het jaar daarvoor. Bij de ADV’s en MiND zijn respectievelijk 4.691 en 1.367 meldingen binnengekomen. Het aantal geweldsincidenten neemt toe (1/5 van de door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten). Bij het OM zijn 144 specifieke discriminatiefeiten binnen gekomen. Dat is een daling ten opzichte van 2016, maar weer hoger dan de jaren daarvoor.

Discriminatie aanpakken

“In Nederland moet iedereen zichzelf kunnen zijn. We mogen er niet in berusten dat een deel van de Nederlanders dat niet zo ervaart, en zich geen volwaardig onderdeel van de Nederlandse samenleving voelt”, zegt minister Ollongren. “Discriminatie aanpakken vereist een lange adem, veel doorzettingsvermogen en een doordachte gezamenlijke inspanning.“

Extra maatregelen

Naast de voortzetting van het Nationaal actieprogramma tegen discriminatie (2016), en de maatregelen uit het Actieplan Arbeidsmarktdiscriminatie (2014) en het Actieplan Zwangerschapsdiscriminatie (2017) voert het kabinet een aantal extra maatregelen uit, waaronder:

Arbeidsmarktdiscriminatie bestrijden

Arbeidsmarktdiscriminatie wordt verder bestreden, zoals bij sollicitatieprocedures, bij zwangerschap en met een stevige handhavende rol voor de inspectie SZW.  De Tweede Kamer wordt hierover voor de zomer geïnformeerd.

Integratie op de arbeidsmarkt

Onze economie draait op volle toeren en in sommige sectoren is sprake van tekorten aan personeel. Tegelijkertijd staan teveel nieuwkomers en Nederlanders met een migratieachtergrond aan de kant. Deze achterstand op de arbeidsmarkt moet worden verkleind, onder meer door goede voorbereiding op werk en het tegengaan van (stage)discriminatie. Het programma Verdere integratie op de arbeidsmarkt, dat eind maart aan de Tweede Kamer verzonden is, zet hierop in.

Effectieve strafrechtelijke aanpak van discriminatie

ADV’s, politie en OM werken nauw samen, zodat de volgende stap gezet kan worden in een meer effectieve strafrechtelijke aanpak van discriminatie. Zo zullen ADV’s slachtoffers informeren over de verschillende mogelijkheden om discriminatie aan te pakken, zodat in overleg gekozen kan worden voor de manier die het best bij de zaak en bij het slachtoffers past. Voor een betekenisvolle aanpak dient de strafrechtelijke inzet steeds in het licht van de bredere aanpak van discriminatie te worden bezien. Discriminatie raakt de gehele maatschappij en vraagt ook om een aanpak die zich op die gehele maatschappij richt. Een aanpak met vele lagen, waar organisaties met verschillende achtergronden en doelstellingen en vanuit verschillende disciplines zich inzetten tegen discriminatie. Het strafrecht fungeert als schakel in deze grotere aanpak. Daarnaast wordt het strafmaximum voor haatzaaien verdubbeld.  Het wetsvoorstel hiervoor zal dit voorjaar in consultatie gaan. Tot slot verkent het kabinet in hoeverre een apart ‘hate crime’-artikel toegevoegde waarde heeft in de strafrechtelijke aanpak van delicten met een discriminatoir motief.

Slachtoffers van discriminatie centraal

In de aanpak van de politie komen de slachtoffers van discriminatie nog meer centraal te staan. Daarom investeert de politie in trainingen en voorlichting intern om bij een aangifte of melding eerder te kunnen herkennen of iets discriminatie is of niet. Is er geen sprake van een strafbaar feit dan is het belangrijk om het slachtoffer van discriminatie door te verwijzen naar de juiste instantie.

Specifieke discriminatiefeiten

Het Landelijke Expertisecentrum Discriminatie van het OM (LECD) voegt dit jaar onder de categorie ‘verdachte’ de voetbal- en sportsupporter toe. Dit moet de problematiek van antisemitische uitingen rondom voetbalwedstrijden in kaart brengen. De 144 bij het OM binnengekomen specifieke discriminatiefeiten vinden namelijk het meest plaats rondom sportevenementen (42%). De meerderheid van de antisemitische uitingen die in 2017 bij het OM zijn ingestroomd zijn voetbal-gerelateerd.

Voorbeeldfunctie overheid

De overheid wil als voorbeeld dienen voor andere sectoren. Zo moet het aantal vrouwen in topfuncties bij het Rijk toenemen, alsook het aantal medewerkers met een niet-westerse migratieachtergrond in hogere schalen.

Lokale aanpak van discriminatie

De lokale aanpak van discriminatie wordt versterkt, waaronder het versterken van de ADV’s en het stimuleren van lokaal antidiscriminatiebeleid. In 2012 voerde een kwart van de gemeenten lokaal beleid hierop; dat is in 2017 toegenomen tot een derde van alle gemeenten. Gemeenten die geen antidiscriminatiebeleid voeren, hebben meestal wel beleid op bijvoorbeeld arbeidsparticipatie en emancipatie. In de recent gepubliceerde handreiking antidiscriminatiebeleid voor gemeenten staan goede voorbeelden en praktische tips die kunnen bijdragen aan het (verder) ontwikkelen van lokaal antidiscriminatiebeleid.

Meer weten?

• Op de cursus Anti discriminatiebeleid leert u hoe u discriminatie en uitsluiting van individuen en groepen personen voorkomt en daarmee polarisatie tegengaat.
• Op de opleiding beleidsadviseur integratie en diversiteit leert u hoe u ervoor zorgt dat (nieuwe) bewoners integreren en participeren in de samenleving met behoud van hun eigen identiteit en gebruiken zonder dat zij te maken krijgen met discriminatie en polarisatie.
• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.