Nederlandse Voetbalwet strenger dan Engelse Hooligan Act

Jan Brouwer, hoogleraar Algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, docent op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid en de opleiding coördinator evenementenveiligheid en directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid, toonaangevend kenniscentrum dat onderzoek verricht op het terrein van openbare- orderecht.

Afgelopen zomer werd de Voetbalwet ingrijpend vernieuwd: de Nederlandse voetbalwet zou nu zo streng zijn, dat de ongeregeldheden tot een minimum beperkt blijven.

Helaas werd de voetbalwereld dit seizoen al weer regelmatig opgeschrikt door oerwoudgeluiden, kwetsende spreekkoren en geweld rondom voetbalstadions. De bekende reflex is dan altijd: waarom nemen we niet gewoon de Engelse Voetbalwet over? Die werkt uitstekend, het probleem daar is opgelost. Heeft Nederland dan nog steeds een ‘halfzachte’ voetbalwet?

Vier soorten stadionverboden

Al decennia lang breken clubs, KNVB en de overheid zich het hoofd over een mogelijke oplossing voor het hooliganisme. De laatste weken is dit niet anders. Pseudo-analytici en soi-disant kenners buitelen over elkaar heen om te pleiten voor een verscherping van de Nederlandse voetbalwet. Maar is dit wel de oplossing?

Weinig mensen weten dat Nederland vier soorten stadionverboden kent. Wie kunnen die opleggen? De officier van justitie, de strafrechter, de burgemeester en de KNVB in combinatie met de voetbalclubs. Aan alle vier de soorten stadionverboden kleven gebreken. Aan die van de burgemeester misschien wel de grootste en dan hebben we het over wat iedereen de Voetbalwet noemt.

Welke van de vier moeten we nu perfectioneren, zodanig dat we een Engelse Voetbalwet krijgen? De voor de samenleving goedkoopste en meest effectieve manier is het systeem van de civielrechtelijke stadionverboden van de KNVB en clubs te vervolmaken.

De echte Voetbalwet

Begin deze eeuw paste de wetgever de Wet verstrekking justitiële gegevens aan. Op basis van die wet ontvangt de KNVB van het Openbaar Ministerie alle gegevens inzake strafbare feiten die voetbal gerelateerd zijn. Ongeacht of die nu in het voetbalstadion of ver daarbuiten in een café hebben plaatsgevonden. Een klap in het gezicht van iemand anders gecombineerd met het dragen van een sjaaltje in de clubkleuren, staat garant voor een bericht aan de KNVB.

Op basis van die gegevensverstrekking door het Openbaar Ministerie legt de KNVB boetes en stadionverboden op van een hoogte waarbij de sancties in de Engelse Hooligan Act kinderspel zijn. In Engeland is de maximale lengte van een civielrechtelijk stadionverbod 5 jaren. De KNVB legt levenslange stadionverboden op. Wesley W. kreeg van de KNVB voor zijn onverhoedse aanval op AZ-doelman Romero een stadionverbod van dertig jaren!

Nederland strengste Voetbalwet in de wereld

De hoogte van de sancties, alsmede de manier waarop ze worden opgelegd –niet door de rechter zoals in Engeland maar door de KNVB zelf – maakt dat Nederland met afstand over de strengste voetbalwet ter wereld beschikt. Dan spreken we echter wel over de Wet verstrekking justitiële gegevens en de aanvullende regelgeving van de KNVB.

En niet over de wet die iedereen aanduidt als de Voetbalwet. Die laatste is een onderdeel van de Gemeentewet. Op basis daarvan is het de burgemeester die een stadionverbod oplegt. Een zwak punt van deze wet is dat de burgemeester alleen voor zijn eigen gemeente een stadionverbod oplegt. Hierdoor kan de hooligan uitwedstrijden in andere gemeenten ongehinderd bezoeken.

De KNVB legt stadionverboden op met een landelijke dekking. De supporter die over de schreef is gegaan, is op geen enkel voetbalveld welkom. Bovendien moet hij een vaak niet malse boete betalen.

Zwakte van KNVB-stadionverbod

Is de Wet verstrekking justitiële gegevens dan niet een soort Engelse Voetbalwet? Zeker, maar er is nog een zwak punt. De handhaving van de KNVB-stadionverboden is gebrekkig. Een verbannen supporter wordt vaak niets in de weg gelegd om een week later – al dan niet met de klep van een petje voor de ogen – het stadion weer binnen lopen.

Dat probleem valt sinds kort echter gemakkelijk te tackelen. Hiervoor is alleen noodzakelijk dat de KNVB voor het volgende seizoen – in ieder geval de eredivisieclubs – verplicht over een zelfde handhavingssysteem te beschikken als ADO Den Haag.

Het Kyocera-stadion van die club is uitgerust met technische middelen met behulp waarvan de naleving van de stadionverboden waterdicht is geworden. Biometrische scanners zorgen ervoor dat de toegangspoortjes van het stadion onneembare hindernissen worden voor verbannen supporters.

Hooligan probleem opgelost

In datzelfde programma kondigde de KNVB echter aan de verplichting om over een ADO-systeem te beschikken niet aan de overige betaalde voetbalclubs te gaan opleggen. Volgens de Voetbalbond moet de overheid de naleving van de stadionverboden die de burgemeester oplegt, gaan perfectioneren. Dat zou dan moeten met een digitale meldplicht. Dat is zeker geen onzinnige gedachte, maar daarmee worden de kosten afgewenteld op de samenleving.

Meer weten?
Op de opleiding coördinator evenementenveiligheid leert u hoe u de veiligheid waarborgt op een evenement in uw regio.

Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.