SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Op internet is over veel mensen informatie beschikbaar door bijvoorbeeld iemands Linkedin-profiel, Facebookaccount of een Youtubepagina. Deze informatie is voor iedereen toegankelijk en kan goed gebruikt worden voor bijvoorbeeld onderzoek naar fraude of mogelijke criminele activiteiten. Maar hoe weet je zeker dat je de juiste informatie gevonden hebt en hoe plaats je deze informatie in de juiste context? Je wilt bijvoorbeeld geen conclusies trekken uit een social media profiel dat gisteren pas is aangemaakt. In deze blog geven we je 10 tips om informatie uit je open bronnenonderzoek in de juiste context te plaatsen.
- Definieer je zoekvraag
Voordat je met het daadwerkelijke onderzoek begint, is het belangrijk om de zoekvraag concreet te maken. Door de enorme hoeveelheid aan beschikbare informatie, is er een grote kans dat je afdwaalt in je onderzoek. Met een concrete zoekvraag is de kans het kleinst dat je afdwaalt en kun je jouw zoekvraag daadwerkelijk proberen te beantwoorden.
2. Bepaal je zoekkansen
Recentere gebeurtenissen zijn makkelijker te vinden door de hoeveelheid aan beeldmateriaal. Vroeger had bijna niemand een gsm en tegenwoordig heeft bijna niemand een gsm zonder camera. Daarnaast geldt over het algemeen dat hoe meer mensen erbij zijn geweest, des te groter de kans op bruikbare bronnen. Want meer mensen maken nu eenmaal ook meer foto’s.
3. Zorg dat je gebruikmaakt van meerdere zoekmachines
Zoekmachines ranken informatie verschillend. Het is daarom belangrijk om meerdere zoekmachines te raadplegen.
4. Verifieer de afbeeldingen die je gevonden hebt
Als je een afbeelding in jouw onderzoek gevonden hebt, is het belangrijk om te verifiëren of de foto al eerder op internet heeft gestaan en in welke context je deze moet plaatsen. Daarnaast kun je checken in hoeverre de foto wellicht bewerkt is. Door te zoeken op een afbeelding (ookwel reverse image search genoemd) leer je de geschiedenis te vinden en kun je zoeken op vergelijkbare afbeeldingen.
5. Leg de juiste link
De structuur op social media kan je veel informatie geven. Welke personen hebben een connectie met elkaar? Wie reageert op elkaars geposte berichten? En wie zijn er lid van dezelfde groep? Door de juiste link te leggen kun je niet alleen de persoon zelf maar ook de netwerken of groepen rondom deze persoon in kaart brengen.
6. Zoek in meerdere talen
Het zoeken in andere talen hoeft niet meer moeilijk te zijn doordat je de tekst kunt kopiëren en plakken in Google Translate. Zo kun je eenvoudig Arabische, Chinese of Russische informatie tot je nemen.
7. Check, check, dubbelcheck
Wanneer je gebruik maakt van Google Maps kun je naast de locatie, de exacte coördinaten vinden, streetview bekijken en foto’s die op die locatie genomen zijn achterhalen. Door deze aspecten met elkaar te vergelijken krijg je een nog beter beeld van de context.
8. Voorkom dubbel werk
In het begin van je onderzoek is de gevonden data waarschijnlijk nog heel overzichtelijk maar op een gegeven moment weet je wellicht niet meer zeker wat je al gezien hebt. Maak daarom een overzicht van alles, ook de onderzoeksrichtingen die geen bevestiging opleverden want dat voorkomt dubbel werk.
9. Voldoe aan wet- en regelgeving en ga ethisch te werk
Het verzamelen van informatie via open bronnen is in eerste instantie vrij gemakkelijk omdat de bronnen dus openbaar zijn. Houdt er rekening mee dat iedereen recht heeft op privacy en dat je ethisch grenzen bewaakt (van jezelf of van jouw organisatie). Maak dus de juiste keuzes en afwegingen bij het doen van jouw open bronnenonderzoek.
10. Denk na over jouw eigen online sporen
Wanneer jij onderzoek doet, kun je ook zelf sporen achterlaten op het internet. Dit is wellicht niet wenselijk als je bijvoorbeeld onderzoek doet naar mogelijke criminele activiteiten. Er zijn diverse tools beschikbaar waardoor jij ‘onzichtbaar’ gebruik kunt maken van open bronnen. Ben je dus altijd bewust van jouw eigen (on)zichtbaarheid.
Meer weten?
In de cursus Open bronnenonderzoek leer je gegevens uit open bronnen te verzamelen en analyseren. Na afloop kun je grondig internetonderzoek uitvoeren. Alle facetten van onderzoeksvraag tot rapportage komen aan bod;
- Opzetten van onderzoek: afbakenen van de zoekvraag
- Uitvoeren van onderzoek: OSINT zoekmachines en zoektechnieken
- Context en analyse van informatie: kwalificeren en analyseren van gebruikte bronnen
- Juridisch kader: ethisch en verantwoord onderzoek doen
- Grondig dossieropbouw: informatie-uitwisseling en rapportage van bevindingen
