6 doelen van hoogbegaafd onderwijs

In iedere klas zit wel een of enkele leerlingen die boven de rest van de klas uitsteken. Zij vergaren de lesstof vaak sneller, waardoor een voorsprong op de rest van de klas wordt gecreëerd. Deze hoogbegaafde leerlingen moeten goed worden begeleid. Op het moment dat je hoogbegaafde leerlingen wilt begeleiden, moet je je eerst afvragen wat je nou precies wilt bereiken.

Er zijn zes verschillende doelen ten aanzien van talent onderwijs (chronologische volgorde):

Doel 1: Geen depressiviteit

Er zijn kinderen die echt niet meer goed in hun vel zitten, terwijl ze in een aparte klas geplaatst worden. Dit is natuurlijk geen wenselijke situatie.

Doel 2: Recht op welzijn

Ieder kind heeft recht op welzijn. Hiermee wordt niet een dagje uit naar de Efteling bedoeld, maar er moet een algemeen gevoel van welbehagen zijn: een positief beeld van zichzelf, van de school, van de plek in de school en van de plek in de wereld.

Doel 3: Productiviteit verhogen

Wanneer hoogbegaafde kinderen wat beter in hun vel zitten, betekent dat nog niet dat er heel veel uit hen komt. Ze kunnen met een grote grijns op het gezicht een uur lang naar een leeg blad blijven kijken. Je wilt dat er iets gebeurt, dat ze in beweging komen!

Doel 4: Kerndoelen schoolinspectie behalen

De schoolinspectie wilt dat je als school kerndoelen behaalt. Deze kerndoelen zijn juridisch helemaal dichtgetimmerd. Je kunt niet zeggen: “spelling, daar hebben onze hoogbegaafde leerlingen niet zo veel mee, we gaan liever wat extra Science doen”.

Doel 5: Inhoudelijke-plusdoelen

Veel scholen definiëren alleen inhoudelijke plusdoelen, zoals “we gebruiken de rekentijgers, we doen filosofie, we hebben de pittige plustorens”. Dit kan nooit het doel zijn. Er is toch geen enkele basisschool in Nederland die als doel heeft dat zijn kinderen Chinees spreken als ze na groep 8 de basisschool verlaten?

Doel 6: Vaardigheid-plusdoelen

Het echte doel is de vaardigheid. We willen dat hoogbegaafde kinderen leren omgaan met frustratie, dingen uit hun hoofd kunnen leren, leren plannen en dat ze daarmee om leren gaan.

Wat moet je doen als talentbegeleider?

Vaak zijn doelen niet duidelijk geformuleerd door een school, waardoor een leerkracht met een volle klas er niks mee kan. De ene leerling heeft extra zorg nodig, de ander extra uitdaging. Wat ga je dan eerst doen? Als de leerkracht in zo’n geval niet communiceert, kiezen de ouders. Zij zetten in op de mythe van uitdaging: “als mijn kind Spaans krijgt, wordt ze wel gelukkig”. Als deze keuze niet blijkt te werken, zal de leerkracht voorstellen een ander middel in te zetten. Vervolgens ontstaat hieruit meestal een discussie.

Wanneer je doelen duidelijk formuleert, kan je goed aangeven wat je plan van aanpak wordt (wat wil je doen en hoe ga je dat bereiken). Gebruik daarom intakecontracten die je doorneemt met de ouders, zodat er duidelijke communicatie is.

Bekijk de uitleg van Tijl Koenderink over deze 6 doelen:

Tijl Koenderink is onder andere hoofddocent van de opleidingen: Talentbegeleider Basis Onderwijs en Talentbegeleider Voortgezet Onderwijs.