Drie uitdagingen voor de mobiliteit in Zwolle

Mobiliteit is een uitdaging voor veel steden, zo ook voor Zwolle. Zwolle wil de verbinding tussen het historisch centrum van de stad, de Spoorzone en het te ontwikkelen innovatiedistrict verbeteren, zonder de identiteit van de stad te verliezen. De gemeente Zwolle hanteert hiervoor het STOMP-principe bij gebiedsontwikkelingen, waarbij de voetganger en fietser centraal staan. Hoe behalen zij hun mobiliteitsdoelstellingen dankzij dit principe? Gerdien Rots, wethouder van de gemeente Zwolle en spreker op het Mobility en Stations event 2022, vertelt er in dit artikel meer over.

Het STOMP-principe als ontwikkelprincipe voor mobiliteit

“We zijn gewend om de auto te pakken, maar met het oog op de toekomst moeten we anders met mobiliteit omgaan”, aldus wethouder Rots. De gemeente Zwolle werkt aan een mobiliteitstransitie waardoor de stad meer ruimte geeft aan voetganger, fietser en het ov. Het STOMP-principe staat bij de transitie centraal. Dit staat voor: Stappen, Trappen, Openbaar vervoer, Mobility as a Service (deelmobiliteit) en Privévervoer. De voetganger en fietser zijn het uitgangspunt, daarna komt de facilitatie voor het ov en deelmobiliteit en tot slot pas het gebruik van de privéauto. De gemeente Zwolle past het STOMP-principe toe in het centrum, de spoorzone en in de stadsontwikkelingsgebieden. Het autoverkeer gebruikt vooral de buitenring, zodat er een groene, leefbare stad ontstaat binnen de bebouwde kom. “Het gaat hier niet om het uitsluiten van de auto in de hele stad, maar om het loslaten van de auto als leidend principe bij de ontwikkeling van de mobiliteit in de gebieden”, zo licht wethouder Rots toe.

Drie mobiliteitsuitdagingen voor de gemeente Zwolle

Zwolle heeft een middeleeuws centrum, omgeven door een oude verdedigingsgracht. De omvang van het historische centrum is dan ook niet uit te breiden, in tegenstelling tot de wijken eromheen. “Je ziet dat de centrumfuncties zich meer en meer buiten de historische grachtenring manifesteren. Dat is logisch bij een groeiende stad. Maar dat vraagt ook om een goede inrichting van de ruimte”, zo vertelt wethouder Rots. “Het station is vroeger op afstand van het centrum gebouwd, maar in de loop der jaren is dit gebied ook bebouwd. Hetzelfde geldt voor het gebied achter het station; hier kwamen kantoren en bedrijven. Het spoor vormt nu een barrière tussen de noord- en zuidzijde van de stad. Je moet daardoor omrijden als je met de fiets of de auto van de ene naar de andere kant wilt.” De belemmerende werking van het spoor heeft de gemeente gemotiveerd om drie doelen te realiseren met betrekking tot mobiliteit:

• Het ov-knooppunt ontwikkelen; dit is na Utrecht het drukste knooppunt van Nederland.
• De belemmerende werking van het spoor doorbreken, zodat de stad weer één is.
• Het kantorengebied transformeren naar een hoofdstedelijk innovatiedistrict.

1. Het ov-knooppunt ontwikkelen

Het ov heeft en houdt een prominente rol binnen de Spoorzone, het centrum en het te ontwikkelen innovatiedistrict. Het trein- en busstation waren vroeger apart gevestigd, met het busstation aan de centrumzijde van het station. Hierdoor waren er veel verkeersbewegingen aan de centrumzijde, met soms gevaarlijke situaties als gevolg. Samen met de provincie Overijssel heeft de gemeente Zwolle daarom besloten om het busstation te integreren in het treinstation. Het is hierdoor prettiger voor de reiziger om te wisselen tussen vervoersmethoden én de centrumzijde heeft zo een ruimtelijker en prettiger klimaat. De centrumzijde is nu groen en autoluw, waardoor er meer ruimte is voor de mobiliteit van fietser en voetganger.

2. De barrière van het spoor doorbreken

De mensen die wonen en werken in Zwolle hebben de auto weinig nodig. Het station is namelijk altijd dichtbij en 49% van alle verplaatsingen binnen de stad Zwolle vinden op de fiets plaats. De auto hoeft dan ook niet optimaal gefaciliteerd te worden in de stad. De focus ligt hier op voetgangers en fietsers. Zij moeten zonder barrière tussen het te ontwikkelen innovatiedistrict en het centrum kunnen reizen. De gemeente legt meerdere verbindingen aan om de belemmerende werking van het spoor te verminderen. Een voorbeeld hiervan is de passerelle, een loopbrug van tien meter breed over het spoor. Dit wordt een ‘opgetilde straat’ met veel groen, kunst en verblijfsruimte. Hierdoor wandel of fiets je op een prettige manier van de centrumzijde naar het innovatiedistrict of andersom. De gemeente legt de prioriteit dus bij voetgangers, fietsers en het ov, maar slaat de auto niet geheel over. Er komt een nieuwe autoverbinding in het gebied om de groei van de stad te faciliteren. Deze oplossingen komen de bereikbaarheid en mobiliteit tussen de drie gebieden en de andere delen van de stad ten goede. De wethouder voegt toe: “Hoe meer mensen te voet, met de fiets of met het ov reizen, hoe minder uitstoot en congestie op de wegen er is. Dit is goed voor de luchtkwaliteit, klimaatdoelstellingen en duurzaamheid. Zwolle is én blijft een prettige leefomgeving dankzij al deze oplossingen met betrekking tot mobiliteit.”

3. De transformatie naar een innovatiedistrict

Diverse industriële bedrijven en kantoren zaten gevestigd aan de zuidzijde van het station. De gemeente heeft deze bedrijven ondersteunt om te verplaatsen naar een nabij gelegen industrieterrein om ruimte te maken voor de transitie van het gebied. Het moet een innovatiedistrict worden waar mensen zich ontwikkelen, waar innovatie een plek krijgt en waar wonen en werken gecombineerd wordt. De gemeente motiveert bedrijvigheid en cultuur in dit gebied, maar bouwt hier ook 3.000 tot 4.000 woningen. De identiteit van de stad moet echter wel behouden worden in dit moderne gebied. Het Engelenpad moet daarom de identiteitsdrager worden in het gebied. Het pad verbindt dit gebied aan de binnenstad aan de ene kant en aan het IJssellandschap aan de andere kant. Duurzaam en klimaatbestendig bouwen is een must. Wethouder Rots voegt toe: “Zwolle is namelijk ook een deltastad, gelegen tussen IJssel, Vecht en het Zwartewater. We moeten er bij de ontwikkeling van het gebied ook voor zorgen dat we een klimaatbestendig gebied maken.”

Bezoek het Mobility en Stations event 2022

Wil jij meer weten over de toekomst van mobiliteit en een bijdrage leveren aan slimme oplossingen? Bezoek dan het Mobility en Stations event 2022 van SBO. De hele mobiliteitssector komt hier bijeen om ideeën, kennis en ervaringen uit te wisselen. Je ontmoet hier ook Gerdien Rots en Peter Snijders, respectievelijk wethouder en burgemeester van de gemeente Zwolle. Zij gaan hier graag het gesprek met je aan over mobiliteit in hun stad en de ontwikkeling van de Spoorzone in het bijzonder.