Professionals focussen te veel op één probleem

Je krijgt mensen alleen in beweging als je aansluit bij wat zij willen. Kracht. Het is een woord dat in de afgelopen vijf tot tien jaar in het sociaal domein snel terrein heeft gewonnen. Want mensen die professionele ondersteuning nodig hebben in hun leven, zijn het best geholpen wanneer je werkt vanuit hun kracht. Dat weet Judith Wolf, zij publiceerde onder meer Krachtwerk. Een boek waarin zij nauwkeurig en uitvoerig het werken vanuit de kracht van de cliënt uitwerkt. Zo’n zeventig organisaties in het sociaal domein hebben de methodiek omarmd en Movisie erkende Krachtwerk als goed onderbouwde sociale interventie.

Judith Wolf, hoogleraar maatschappelijke zorg bij het RadboudUMC, hoofd van Impuls – Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg, hoofd van de Impuls Academie, directeur van de Academische werkplaats Opvang & Herstel en de Academische werkplaats OGGZ en spreker op het congres Personen met verward gedrag.

Controle

Judith Wolf: ‘Wat je in de volle breedte van het sociaal domein ziet, is dat professionals heel sterk de neiging hebben om mensen te begeleiden op het probleem dat de focus is van de organisatie waar ze voor werken. Denk aan verslaving, psychische problemen en mishandeling. Maar vaak hebben cliënten problemen op meerdere leefgebieden en, nog belangrijker, is de gemeenschappelijke noemer dat ze de controle over hun bestaan kwijt zijn of dreigen kwijt te raken.’

Zelfregulering

Volgens Judith Wolf is het van belang om goed te bekijken waar dat controleverlies vandaan komt. Weet je dat, kijk dan naar het mechanisme voor verandering. ‘Hoe krijgt iemand zichzelf, in samenspel met zijn of haar omgeving, weer in beweging? Ik ben op een gegeven moment uitgekomen op het begrip “zelfregulering”. Volgens mij is het versterken daarvan de crux.’

Systeemlogica

Het gaat dus niet om het etiket, het probleem of de ziekte die we op een situatie plakken. Dat is volgens Judith Wolf veel minder relevant. ‘Er wordt te veel gekeken vanuit een systeemlogica. Mijn punt is dat je moet vertrekken vanuit het dagelijks leven van mensen. Hoe ziet dat eruit? Waar lopen mensen tegenaan? Welke doelen hebben ze, welke behoeften? Wat maakt dat ze doelen niet kunnen realiseren? Het kunnen heel simpele dingen zijn, weer kunnen koken bijvoorbeeld. Ik ontken niet dat mensen problemen of beperkingen hebben. Die zijn reëel en daar moeten we iets mee. Maar start nou bij wat mensen in beweging brengt, wat zingevend voor hen is, wat het leven voor hen de moeite waard maakt.’

Kracht

Vraag Judith Wolf niet of mensen in de psychiatrie, in de maatschappelijke opvang, mensen die getraumatiseerd of verslaafd zijn, wel kracht hebben. Kom bij haar niet aan met dat mensen ‘niet gemotiveerd’ of ‘uitbehandeld’ zijn. ‘Ik ontken niet dat bij sommige mensen de motor is afgeslagen, dat vermogens zeer beperkt kunnen zijn. Ik zeg niet dat het makkelijk is. In tegendeel. Maar het wezenlijke van mensen is dat ze iets willen. Dat ze actieve wezens zijn die doelen willen realiseren. Mensen willen voor zichzelf een leven dat zin geeft, waarin ze van betekenis kunnen zijn, ook voor een ander.’

Ondersteunen

Door jarenlang onderzoek en praktijkervaring, is Judith Wolf ervan overtuigd geraakt dat mensen altijd een kern hebben waarin ze heel goed weten wat ze willen. ‘De vraag is vervolgens hoe je deze mensen kunt ondersteunen om dat weer aan te boren. Dat is niet alleen een kwestie van praten, dat is maar zeer beperkt. Het is op zoek gaan, op pad met die mensen zelf, uitvinden wat ze beweegt.’

Persoonlijke betrokkenheid

En in die zoektocht is het helemaal niet erg om als professional persoonlijk te zijn. ‘Je mag het als professional echt zeggen als je merkt dat een verhaal, een gebeurtenis, iets met je doet. Ik denkt dat die persoonlijke betrokkenheid essentieel is voor een goede werkrelatie. Als die er niet is, als er niet iets van betrokkenheid is, dan krijg je mensen helemaal niet in beweging.’

Meer weten?

Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.

Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.

Op de opleiding regisseur multi-probleemgezinnen leert u hoe u komt tot een integrale aanpak van gezinnen met meervoudige problematiek.

Bron: Zorg & Welzijn