Hallo allemaal….,

Als taalspecialist kijk ik met de taalbril op naar de wereld om me heen. ‘Taal ligt op straat’, zeg ik vaak. Als je met zo’n perspectief rondloopt, zie je allerlei zaken om je heen die je goed kunt gebruiken in je taalonderwijs.

Als een bekende supermarktketen een spaaractie heeft met wereldplaatjes die al dan niet ingeplakt moeten worden in een verzamelalbum, zie ik direct kansen voor een voor kinderen aantrekkelijke begrijpend leesactiviteit. Begrijpend lezen vanuit niet-schoolse teksten, waarbij niet de strategieën centraal staan, maar de tekst.

Als ik met mijn vrouw door een winkelstraat loop, zie ik geheid slogans op aanplakbiljetten staan die leuk zijn om met kinderen te bespreken. Of het valt me op hoe lastig het voor veel mensen is om werkwoorden goed te spellen of correcte zinnen te formuleren. ‘Taalvoutjes’ gemaakt door volwassenen, die vaak ook leuk en leerzaam zijn om met kinderen te bespreken. Ik zie niet alleen kansen voor taal, ik hoor ze ook. De laatste tijd hoor ik vaak mensen het liedje van juf Ank uit De Luizenmoeder zingen. ‘Hallo allemaal’, klinkt het als ik door de gang van een school loop. Ditmaal gezongen door een vader die zijn kind naar school brengt. Of ik hoor het als een shoppende jonge dame enkele bekenden tegenkomt op het terras van een café.

Het liedje van juf Ank leent zich naar mijn idee prima voor enkele aantrekkelijke activiteiten voor jonge kinderen op het gebied van het fonemisch bewustzijn. Zie de bijlage Rijm en klank met juf Ank.
Het goed kunnen onderscheiden van klanken in woorden en het kunnen manipuleren met deze klanken is cruciaal voor het succesvol leren lezen en spellen. Het is geen vaardigheid die kinderen in het algemeen uit zichzelf leren of door rijping ontstaat. Er moet specifiek op ingezet worden in groep 1 en 2. Daarbij is het een lineaire activiteit, waarbij er sprake is van een opbouw in moeilijkheidsgraad van verschillende activiteiten.

Naast oog en oor voor kansen voor betekenisvol taalonderwijs is belangrijk om dit te kunnen combineren met kennis van taaldidactiek, van ontwikkelingslijnen, van inhouden die strikt lineair zijn en van meer concentrische taaldomeinen. Soms behoeft deze kennis een update, of is het fijn om op de hoogte te zijn van nieuwe didactische inzichten met betrekking tot woordenschatonderwijs, het begrijpend luisteren en lezen of het spellingonderwijs.

Binnenkort gaat bij SBO zowel weer de basisopleiding Taalcoördinator PO als de Verdiepende opleiding Taalcoördinator PO van start. Over kansen voor taal gesproken! Grote kans ook dat de deelnemers bij de binnenkomst toegezongen worden met ‘Hallo allemaal, wat fijn dat je er bent…’

Geschreven door Tjalling Brouwer. Tjalling verzorgt samen met Harald Weessies de basis- en verdiepende opleiding Taalcoördinator.  Twee toptaalspecialisten die oog en oor hebben voor ontwikkelingen binnen het taalonderwijs en op inspirerende wijze deelnemers opleiden tot taalcoördinator.