Hoe kan begeleiding startende leraren voor de klas houden?

De juiste begeleiding helpt startende leraren om met zelfvertrouwen voor de klas te staan. De eerste jaren voor de klas zijn cruciaal. Niet voor niets stoppen veel leraren in het eerste of tweede jaar. Je hoort obstakels als: “ik kan geen orde houden”, “ik heb te weinig tijd om lessen voor te bereiden” of “het is te veel”. Begeleiding van startende leraren helpt hen om deze obstakels te overkomen. Hoe geef je deze begeleiding vorm binnen jouw school of scholengroep?

Begeleiding voor startende leraren bij ZAAM

ZAAM is de grootste onderwijsstichting voor het voortgezet onderwijs in Amsterdam. Zij krijgen jaarlijks startende leraren op hun scholen, die ze zo lang mogelijk willen behouden. ZAAM investeert daarom in een begeleider van buitenaf die de leraren tools geeft om zich staande te houden in de school. Hiermee voorkomen zij dat de startende leraren binnen twee jaar vertrekken. De meeste scholen investeren in een mentor van binnenuit die de startende leraren begeleidt. ZAAM creëert een community waarin de startende leraren van én met elkaar leren. De leraren doen het samen, niet alleen.

De eerste bijeenkomst: klassenmanagement

Margreet Pols begeleidt de startende leraren bij ZAAM tijdens vijf bijeenkomsten met ieder een ander thema. Margreet is expert op het gebied van activerende didactiek en het stimuleren van betrokkenheid en motivatie. De eerste bijeenkomst stond in het thema van klassenmanagement. Het doel: startende leraren in staat stellen om een leerklimaat te creëren waarin de leraren orde houden, zonder de prettige sfeer te verliezen. “Ik heb praktische tools gegeven, zodat de leraren weten wat ze kunnen doen om hun obstakels te overkomen. Het zijn kleine dingen die jij kan doen om te zorgen dat het beter wordt. Dit hebben we samen besproken en geoefend. De startende leraren waren hier erg enthousiast over, vooral over de onderlinge uitwisseling van ervaringen. Iedereen komt dezelfde problemen en struikelblokken tegen”, aldus Margreet.

Theorie van de eerste bijeenkomst

De vier deelgebieden van wetenschapper Marzano staan centraal tijdens de eerste bijeenkomst. Dit zijn vier gebieden waarin je als docent invloed kan uitoefenen in de klas, namelijk:

• Regels en routines, welke regels hanteer je in de klas? Startende leraren beginnen vaak met veel regels, terwijl ze er maar een aantal handhaven. Kijk kritisch welke regels écht de moeite waard zijn om te handhaven.
• Reageren op gedrag, startende leraren corrigeren gedrag dat ze niet willen. We weten echter vanuit de pedagogiek dat het sterker is om gewenst gedrag te bekrachtigen. Focus dus op de positieve leerlingen.
• Relatie tussen docent en leerling, je kunt niet al jouw leerlingen persoonlijk kennen, maar je kunt ze wel gezien laten voelen. Ga bijvoorbeeld bij de deur staan als de les begint, begroet iedereen en zorg dat je de namen kent.
• Eigen mindset, als een les even niet lekker loopt, ga je met een rotgevoel de les uit én met een rotgevoel de volgende les in. Je doorbreekt deze negatieve spiraal door toch de positieve dingen uit een les naar voren te halen.

Naast de vier deelgebieden van Marzano kijken we ook naar leiderschapsgedrag. Hoe krijg je een klas stil? De startende leraren oefenen met de aandacht opeisen door stevig te staan met een rustige en vriendelijke uitstraling. Als je dan de blikken van de leerlingen vangt, worden ze vanzelf stil. Naast de leerlingen stilkrijgen, zijn er ook leerlingen die het bloed onder je nagels vandaan halen. Hoe corrigeer je dat zonder de aandacht te vestigen op het negatieve gedrag? “Zet eerst de rest van de klas aan het werk en ga daarna kort naar de desbetreffende leerling. Zeg wat je van hem of haar verwacht op oogniveau en loop weg, zodat er geen discussie ontstaat. We oefenen dit ook”, aldus Margreet.

De volgende lesdagen

De eerste bijeenkomst staat dus in het teken van klassenmanagement. Tijdens de andere bijeenkomsten staan andere thema’s centraal:

• Didactiek, de kunst van het lesgeven. De startende leraren ontdekken hoe leerlingen leren en hoe je de leerstof zo aanreikt dat de leerlingen het ook écht onthouden.
• Gespreksvoering in de periferie van de klas, hoe voer je een gesprek met een leerling, ouders of collega’s die je ergens op wilt aanspreken?
• Mentoraat, wat houdt het in om mentor te zijn en wat kun je verwachten? De startende leraren ontdekken de belangrijke dingen om deze rol vorm te geven.

Het Incompany-traject bij ZAAM wordt afgesloten met een terugkombijeenkomst. De startende leraren blikken terug op hoe het is gegaan tijdens hun eerste jaar als docent. Ze leren zo van elkaars ervaringen.

Voordelen voor de startende leraren

Deelnemers zijn erg enthousiast. Een deelnemer zei: “ik vind het zo goed dat ZAAM dit organiseert, het is fijn om dit met elkaar te mogen doen”. Een ander zei: “ik doe vaardigheden op die ik heb gemist in de lerarenopleiding”. De lerarenopleiding leidt je namelijk op tot de start van jouw loopbaan als docent, de vaardigheden uit het traject voor startende leraren heb je pas nodig als je gestart bent. Het traject is daarom het perfecte vervolg op de lerarenopleiding. “Deelnemers vonden de afwisseling tussen theorie en praktijk heel fijn, alsmede de uitwisseling van ervaringen en het concrete actieplan dat ze krijgen voor de komende weken”, aldus Margreet.

Voordelen voor de school of scholengroep

De meeste startende leraren vallen in de eerste twee jaar uit. De school of scholengroep heeft dan al geïnvesteerd in de nieuwe leerkracht en moet vervolgens dure, tijdelijke oplossingen zoeken. Je kunt als school dus beter investeren in het behoud van leerkrachten. Als begeleiding van startende leraren zorgt dat zij rust bewaren in de klas én voor zichzelf, blijven de langer leraar op jouw school.

Bespreek de mogelijkheden van Incompany

De begeleiding van startende leraren is een exacte vertaling van de thema’s die ZAAM aan bod wou laten komen. SBO Incompany biedt hetzelfde of een vergelijkbaar traject op maat aan voor andere stichtingen, scholen of scholengroepen. Aanvrager en docent kijken samen naar de vraag en geven flexibel invulling aan de uiteindelijke opleiding. Ben jij hierin geïnteresseerd? Maak dan een vrijblijvende afspraak met ons om de mogelijkheden te bespreken!