Hoger Onderwijs

Generatieve AI verovert het onderwijs. Terwijl studenten het al volop gebruiken, worstelen docenten en examencommissies met de vraag hoe toetsen betrouwbaar en valide blijven. “Asynchrone traditionele toetsen zijn niet AI-proof”, zegt Tom Naberink, docent en AI-expert. “We moeten snel handelen, anders lopen we steeds verder achter. AI ontwikkelt maar door“. Wat verandert generatieve AI aan toetsing? Generatieve AI, zoals ChatGPT, …

Waarom verwachten we dat studenten zelf in staat zijn om leren te reguleren, terwijl we dat niet altijd optimaal ondersteunen of faciliteren? Derk Bransen, specialist reguleren van leren, en Barend Last, expert onderwijsinnovatie, vertellen hoe je strategieën inzet om het reguleren van leren te ondersteunen én hoe je generatieve AI hiervoor inzet. Verwachtingen en mogelijkheden laten aansluiten Barend: “We verwachten …

Leerstrategieën helpen leerlingen om de leerprestaties te verbeteren en docenten om de effectiviteit van hun handelen te verbeteren. Jeltsen Peeters, professor aan de VU Brussel en Gent Universiteit, en Petra Bunnik-Tibbe, onderwijskundig specialist, vertellen hoe leerstrategieën als holistisch proces in de school verwerkt kunnen worden. Schoolleiders spelen een cruciale rol in dit proces. Expliciet leerstrategieën gebruiken Petra: “Als je kijkt …

“Als je met docenten werkt, weet je dat zij goed opgeleid zijn én weten hoe onderwijs werkt. Je weet dan ook dat zij eigengereid én eigenwijs zijn. Goed leiderschap is nodig om teams aan te sturen, om processen te bewaken, faciliteren en begrenzen, zodat docenten kunnen focussen op het verzorgen van goed onderwijs”, zegt Paula Kaag, organisatieadviseur bij Kaag & …

“Faalangst bij kinderen is geen ziekte, omdat iedereen er mee te maken heeft. De een gaat er alleen beter mee om dan de ander”, aldus Ard Nieuwenbroek, sociaal pedagoog. “Slecht omgaan met faalangst komt vaak voor: 12% van de kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs heeft er last van. In de brugklas gaat het over 12 tot 14% en …

De derde dinsdag van september: Prinsjesdag. Een dag van optimisme en kritiek waar het demissionaire kabinet de onderwijsplannen voor 2024 heeft gepresenteerd. De Nederlandse onderwijsbegroting voor 2024 bedraagt 55,4 miljard euro. Bestrijding van het lerarentekort en kansenongelijkheid blijven prioriteiten in de onderwijsbegroting. Goed onderwijs en basisvaardigheden: een basisrecht De dalende onderwijskwaliteit is een terugkerend thema dat ook in 2024 hoog …

Gedurende het schooljaar 2021-2022 stopten ruim 30.000 studenten voortijdig met hun studie, haast allemaal mbo’ers. Emma de Nooij, mbo-uitblinker en onlangs afgestudeerde student Mediaredactie bij ROC van Twente, zegt dat een gebrek aan motivatie hieraan ten grondslag ligt. Waar komt dit gebrek aan motivatie vandaan en wat kunnen we eraan doen? Waarom neemt de motivatie om te leren af? Emma: …

Communicatie is erg belangrijk in de concurrerende markt van het onderwijs. Hoe overtuig je studenten om voor jouw opleiding te kiezen? Hoe pak je in een wereld vol ruis de aandacht van jouw lezer? Martin van Kranenburg, neuromarketeer, deelt de zeven criteria waarmee je bepaalt of jouw tekst goed genoeg is om op te vallen in de zee van online …

Je bent als middenmanager verantwoordelijk voor de aansturing en het functioneren van jouw school, bijvoorbeeld op het gebied van pedagogische en onderwijsinhoudelijke voortgang. Deze verantwoordelijkheid kan druk met zich meebrengen voor startende onderwijsprofessionals die doorgroeien naar een schoolleidersfunctie, bijvoorbeeld als teamleider of conrector. Uit onderzoek naar de ontwikkeling van (onderwijs)professionals blijkt dan ook dat zij gerichte begeleiding nodig hebben, bijvoorbeeld …

Een op de drie tot vier kinderen in het basisonderwijs heeft een niet optimale verwerking van zintuigelijke prikkels. Er worden regelmatig hulpmiddelen in de klas ingezet, maar deze werken niet altijd, omdat ze niet op de juiste manier worden ingezet. Deze bevindingen zijn te lezen in de WOBBLE Studie. De belangrijkste bevindingen zijn: 29 tot 36 procent van de kinderen …

Maak jij gebruik van leerstrategieën in jouw les? De kans is aanwezig dat deze leren juist tegengaan. Paul Kirschner, emeritus-hoogleraar onderwijspsychologie bij de Open Universiteit en gasthoogleraar aan de Thomas More Hogeschool in België, is bij onderzoek een heleboel mythes tegengekomen. Een deel daarvan klopt simpelweg niet, maar een ander deel is daadwerkelijk leerdodend. Paul deelt in dit artikel drie …

De vertrouwenspersoon in het onderwijs krijgt steeds meer te maken met klachten over ongewenste omgangsvormen. Gesprekstechnieken helpen om sneller tot de kern van de klacht te komen. Je leert verschillende gesprekstechnieken kennen tijdens de cursus Vertrouwenspersoon in het onderwijs van SBO. Gina Zanella, vertrouwenspersoon op het Dr. Mollercollege in Waalwijk, heeft de cursus gevolgd. Wat heeft zij hier aan gehad? …

Online onderwijs is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Het brengt andere kansen én uitdagingen met zich mee dan fysiek onderwijs. Online onderwijs vraagt dan ook om andere didactiek om de studenten in jouw klas te motiveren. Hoe betrek je hen actief in het leerproces en hoe realiseer je effectief online onderwijs? De leerlijn Digitale Didactiek van SBO is een goede …

Wil jij een feedbackcultuur in de klas realiseren? Je bent niet alleen, de populariteit van formatief handelen groeit. Marloes Bakker en Silvia Hoogvorst, respectievelijk docent chemie en biologie bij MBO Rijnland, hebben zich ook verdiept in feedbackcultuur. Zij schreven zich in voor de opleiding Formatief Handelen van SBO. Wat doen zij na de opleiding anders en hoe reageren hun studenten …

Helaas staan ongewenste omgangsvormen volop in de aandacht. Het is dus duidelijk dat deze omgangsvormen haast overal voor kunnen komen. De kans is dus ook groot dat jij hiermee te maken krijgt als vertrouwenspersoon. Patricia Ohlsen, sinds 1998 trainer en sinds 2012 vertrouwenspersoon, vertelt in dit artikel hoe jij hiermee om kunt gaan om een sociaal veilige cultuur te realiseren …

Prinsjesdag, het moment dat de onderwijsplannen van het kabinet worden gepresenteerd. Drie thema’s vormen de rode draad: onderwijskwaliteit, aansluiting van de opleiding tot de arbeidsmarkt en kansengelijkheid. Het zijn hot topics in onderwijsland. Wil jij weten wat de onderwijsplannen van het kabinet zijn met betrekking tot deze onderwerpen? Lees dan verder! Onderwijskwaliteit verbeteren als onderdeel van de onderwijsplannen De onderwijskwaliteit …

Digitale geletterdheid is een belangrijke vaardigheid voor zowel docenten als leerlingen. Leraren leiden namelijk twee derde van hun klas op voor een baan die nog niet bestaat. De samenleving digitaliseert verder en hier horen nieuwe vaardigheden bij die cruciaal zijn om in de toekomst te leren, leven en werken. Hoe kunnen leraren hun leerlingen deze vaardigheden bijbrengen als de eigen …

Toetsing is een onmisbaar onderdeel van onderwijs. Het resultaat van toetsen bepaalt namelijk of een leerling wel óf geen diploma krijgt. Je moet dan ook zeker zijn van een goede toetskwaliteit, maar hoe weet je zeker dat jij een kwalitatieve toets hebt opgesteld? Tineke van Es, Adviseur Leren & Toetsen bij Teelen en docent van de opleiding Toetsdeskundige, geeft in …

Ben jij zorgcoördinator of ondersteuningscoördinator op jouw school of scholengroep? Dan heb jij een cruciale rol in het leven van jongeren met extra ondersteuningsbehoeften. Jij bent constant bezig met de vraag: ‘wat heeft deze leerling nodig?’ en het antwoord op deze vraag is nooit hetzelfde. De variatie en veelzijdigheid maakt het vak inspirerend. Malinda de Bruin en Cherifa Hendriks, beiden …

Wil jij formatief handelen in jouw klas? Logisch, je krijgt hiermee namelijk grip op het leerproces van jouw leerlingen, waardoor jij gericht vorm geeft aan jouw lessen. David Maij en Hannelore Hemeltjen, respectievelijk eigenaar en trainer bij Neuro Habits, verzorgen samen de opleiding Formatief Handelen van SBO. Zij leren je in deze blog wat formatief handelen is en hoe jij …

Werk jij als onderwijsprofessional met formatief toetsen? De laatste jaren is de aandacht voor toetsen in het onderwijs flink gegroeid. Het gaat hierbij met name over de combinatie van summatief en formatief toetsen. Toetsen worden steeds vaker gebruikt als middel om van te leren, maar hoe zet je het als zodanig in? Willemien Uil, toetsdeskundige bij Teelen en docent bij …

Jij speelt als faalangstreductietrainer een belangrijke rol in het leven van jouw leerlingen. Faalangst zit hen behoorlijk in de weg om hun doelen te bereiken, bijvoorbeeld om hun niveau te bereiken tijdens examinering. De juiste begeleiding stelt hen in staat om toch hun niveau te behalen, maar hoe herken je de signalen van faalangst en hoe moet je vervolgens handelen? …

Huiselijk geweld en grensoverschrijdend gedrag is op dit moment een veelvoorkomend onderwerp, bijvoorbeeld door The Voice en Veronica Inside. De aandacht voor deze onderwerpen biedt de kans om hierover het gesprek aan te gaan met de jongeren en collega’s op jouw school. De onderwerpen bespreekbaar maken, helpt om huiselijk geweld en grensoverschrijdend gedrag te verminderen, maar hoe doe je dat? …

Het onderwijs bevindt zich in een bijzondere situatie: genoeg geld, maar niet genoeg mensen. De minister heeft veel geld beschikbaar gesteld om de negatieve gevolgen van Corona(-beleid) op de onderwijsresultaten tegen te gaan. Het is voor een relatief beperkte periode beschikbaar, maar op dit moment is er genoeg geld om onderwijsachterstanden weg te werken. Helaas valt het samen met de …

Heb jij een vermoeden van een eetstoornis bij een leerling in jouw klas? Het is van belang om dan zo snel mogelijk adequaat te handelen. Hoe eerder jij de stoornis herkent, hoe groter de kans op herstel of zelfs voorkoming van negatieve gevolgen. Jongeren ontwikkelen in een steeds vroeger stadium een eetstoornis, dus jouw rol als docent is niet te …

De groeiende druk om te presteren vanuit de samenleving zorgt ervoor dat jongeren steeds meer negatieve gevolgen ervaren van perfectionisme. Je denkt hierbij aan belemmeringen in je doen en denken, maar zelfs ook aan een burn-out. Deze klachten zijn te voorkomen door belemmerende patronen op tijd te herkennen en adequaat te reageren, maar hoe doe je dat? Nicole Meijer vertelt …

Merk jij als onderwijsprofessional dat leerlingen ineens stiller worden of zich minder goed kunnen concentreren, maar weet je niet hoe je hier mee om moet gaan? Deze problemen ontstaan vaak vanuit een trauma, waar jongeren niet adequaat mee omgaan omdat zij de tools missen. Het is dan ook van groot belang dat jij als onderwijsprofessional signalen van trauma herkent en …

Zit jouw klas vol met leerlingen met verschillende persoonlijkheden? De een is druk en aanwezig, terwijl de ander juist stil en verlegen is. Je wilt iedere leerling de aandacht geven die hij of zij nodig heeft, maar hoe krijg je dat voor elkaar? De vraag naar passend onderwijs groeit vanuit leraren en onderwijsinstellingen, aldus Manon Wennink, iQ Coach en Jeugd- …

Voorlichting over mediawijsheid is steeds belangrijker op scholen, aldus Linda Vonhof, mede-eigenaar van Social Media Wijs en docent tijdens de Online Masterclasstour Jongerenwelzijn van SBO. De online wereld van jongeren is grotendeels onzichtbaar voor volwassenen, terwijl begeleiding erg belangrijk is. Jongeren komen hier namelijk in contact met nepnieuws, gefotoshopte beelden en pesten. Dit alles heeft mogelijk een negatieve werking op …

Het welzijn van een deel van de studenten staat onder druk, aldus het Inspectierapport: De Staat van het onderwijs 2022. Denk hierbij aan toename van somberheid of eenzaamheid en aan problemen met concentratie en motivatie. De vele veranderingen in het leven als je jong bent, liggen hieraan ten grondslag. Van kiezen van een studierichting tot zorgen voor jezelf. Dit is …

Pesten is een van de belangrijkste actiepunten voor de nieuwe minister van onderwijs, dhr. Wiersma. Hij gaat voortvarend aan de slag op verschillende onderwijsterreinen, zo ook op het gebied van sociale veiligheid, waar het voorkomen en aanpakken van (cyber)pesten onder valt. Hij vindt dat elke leerling zich veilig moet voelen op school. De inspectie gaat daarom harder en eerder ingrijpen …

Het RIVM heeft een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat de mentale gezondheid van jongeren al jaren achteruitgaat. De druk om te presteren ligt hieraan ten grondslag en de coronapandemie heeft daar nog een schep bovenop gedaan. De coronapandemie heeft er echter ook voor gezorgd dat er eindelijk meer aandacht is voor het welzijn van jongeren en de rol van volwassenen …

Als je je zorgen maakt over een jongere, je ziet signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling of huiselijk geweld, dan ga je in gesprek met de jongere. Ouders behoren hierover geïnformeerd te worden, zeker als het kind nog geen 12 jaar oud is. Maar in verband met de veiligheid van de jongere, de docent of anderen, kan besloten worden om …

Stel je eens voor dat de sectie Biologie als een van de leerdoelen heeft gesteld: adviezen voor gezonde voeding kunnen geven met behulp van de schijf van vijf. De leraar Biologie besteedt in de lessen vervolgens vooral aandacht aan voorbeelden van ongezonde voeding. In de afsluitende toets moeten de leerlingen afbeeldingen van voedingsmiddelen plaatsen in de schijf van vijf. We …

Leerstrategieën zijn verschillende manieren waarop je jouw leerdoelen bereikt in de les. Elk vak heeft een ander leerdoel. Denk hierbij aan taalvakken waarbij je woordjes moet kunnen vertalen, of vakken als geschiedenis of aardrijkskunde waar je leerteksten moet kunnen beantwoorden. Een leerstrategie is dus voor elk vak anders. Maar hoe werk je met deze leerstrategieën en welke werken het best …

Je herhaalt de stof tijdens de lessen vaak, maar toch zijn er leerlingen die de stof niet kunnen onthouden of moeite hebben met de stof eigen te maken. Hoe komt dat nu? En hoe zorg jij ervoor dat leerlingen efficiënter leren?? Hoe werkt geheugen? Geheugen op zich verwijst naar een voortdurend proces van informatie die een persoon ophaalt in de …

Deel 2: vijf principes en praktische tools om leerdoelen motiverender te maken In deel 1 van dit tweeluik bespraken we dat het wenselijk is om leerlingen en studenten (vanaf nu: L&S) te motiveren voor leerdoelen in plaats van prestatiegerichte doelen. Daarbij bespraken we de goal setting theory van Locke en Latham (2002) die duidelijk maakte dat het opstellen van doelen kan resulteren in …

Deel 1: Motivatie, leerdoelen de goal setting theory Demotivatie in het onderwijs Steeds meer scholen dragen de wens uit om te werken vanuit leerdoelen. In drie vorige blogs over leerdoelen stonden Valentina en Hannelore daarom stil bij de vragen waarom je leerdoelen zou willen gebruiken, hoe je die formuleert en hoe leerdoelen vallen binnen drie belangrijke onderwijskundige concepten. Die vragen kunnen beantwoorden …

Hoe ga je als vertrouwenspersoon om met de geheimhoudingsplicht en wanneer kun je deze plicht doorbreken?

Wat doet een goede docent anders? Wat vinden leerlingen belangrijk? Met een aantal praktische tips om een betere docent te worden.

Op 17 maart is het zover: de Tweede Kamerverkiezingen. Wegens de uitzonderlijke tijden waarin we ons momenteel bevinden lijken de spanningen rond deze verkiezingen extra hoog op te lopen. De focus ligt op de corona-aanpak, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan het onderwijs in de verkiezingsprogramma’s. Zie je door de bomen het bos niet meer? De Nationale Onderwijsgids …

Waardecreatie voor een brede groep belangstellenden moet het belangrijkste doel zijn van iedere organisatie, ook in het onderwijs. In de literatuur heet dat de ‘Why’, de ‘bedoeling’ of ‘purpose’. In de module over de strategische positionering van de school (verkorte opleiding Educational Leadership) speelt die purpose een belangrijke rol. Bert Peene, die deze module verzorgt, schreef voor Managementboek Magazine de …

Door: Hans Vermaak, Adviseur, docent en onderzoeker complexe veranderopgaven. Dit is een lezing van een dik half uur over patroonherkenning. Dat is wat mij betreft een veranderkundig kernthema als het gaat over aanpakken van vraagstukken die weerbarstig zijn – die niet vanzelf gaan. Daar moet je namelijk scherp krijgen welke dynamiek achter die weerbarstigheid schuil gaat, zodat je kan ophouden …

Een herontwerp is nodig als we een hele trainingsdag die we normaal gesproken in een leslokaal organiseren nu helemaal omzetten naar leren op afstand. Jeroen Krouwels schreef er al een stuk over. Deze week heb ik zo’n F2F dag herontworpen en direct verzorgd en graag deel ik met jullie in deze blogpost mijn ontwerpkeuzes en ervaringen. Je kunt ook mijn lesplan …

“Wanneer jij als zorgcoördinator de opdracht krijgt om het zorgbeleid in de school op poten te zetten, moet je alert je oren spitsen. En een kritische houding aannemen. Want de manier waarop jij gesteund wordt door het management, de mentoren en de docenten is álles bepalend voor een succesvol zorgbeleid. En daarmee ook voor jouw werkplezier. Wat je dus vooral …

Onderwijs kun je niet schrijven; het is een ontwerpproces. Hoe geef je zo’n ontwerp vorm? Er kan meer dan je denkt; verleg je grenzen ín het bestaande systeem en ga op zoek naar multidisciplinariteit in studie én ontwerp. Beluister de podcast van Jochem Goedhals, Onderwijsinnovator bij de Fontys en Frank van de Ende, Practor activerende didactiek bij Summa:

Avans Hogeschool bracht 10 projecten op het gebied van digitalisering in het onderwijs samen onder het programma BOOST IT. Eind 2019 ziet de Avans Ambitie 2025 het licht waarin flexibel en gepersonaliseerd onderwijs centraal staan. Dit is niet te realiseren zonder vergaande digitalisering. Felix neemt je mee in de reis die Avans aan het maken is om de Ambitie 2025 …

De leeractiviteiten bij gepersonaliseerd leren gaan niet langer om enkel kennis vergaren, maar focussen op het natuurlijk verlangen om te spelen, problemen op te lossen, te dromen en te delen. Elke student wil gezien worden en het gebruik van ict-tools kan hierbij helpen. Irene presenteert vier perspectieven voor ICT gebruik in het onderwijs: input geven, input verzamelen, samenwerkend leren en …

In Nederland wordt al geruime tijd gepubliceerd over de noodzaak van flexibel onderwijs. In 2008 door Veerman, in 2014 door Rinnooy Kan en recentelijk nog door de SER in de eerste voortgangsrapportage van de Actie-agenda leven lang ontwikkelen (LLO). Nederland kan en zal flinke stappen moeten zetten op het gebied van flexibel hoger onderwijs, met name in het kader van …

Hoe we het huidige onderwijssysteem nieuwe leven kunnen inblazen. Het huidige onderwijssysteem is echt failliet, zo stelde de Radboud Universiteit in een persbericht over het boek Gevormd of vervormd? Een pleidooi voor ander onderwijs van hoogleraar Filosofie Jan Bransen. Deze uitspraak zorgde voor veel reuring, maar moet niet worden gezien als een feitelijke constatering. Het boek onderbouwt de overtuiging van …

Tjip en Sjef, beiden sprekers op het congres Next step in Higher Education, gingen met elkaar in gesprek over Sjef’s strijd voor beter onderwijs. Nikée Agora gaat uit van een belangrijk principe: elk mens is een leermachine. Luister de podcast en leer hoe jij je hersenen opschoont en geconditioneerde schijnwaarheden loslaat. Beluister de podcast: Met dank aan Tjip de Jong, …

Hoe was het ook alweer? Studenten krijgen geen studiefinanciering meer maar financieren voortaan zelf hun studie. In ruil daarvoor wordt het onderwijs beter omdat het vrijkomende geld wordt gebruikt voor kwaliteitsverhoging in het onderwijs. Best een aardig idee toch? En nu zit de student na vier jaar opgezadeld met een stevige studieschuld van vele tienduizenden euro’s. In veel te volle …

Afstemming en samenwerking tussen hoger onderwijs en werkveld zijn essentieel in een kenniseconomie die competitief wil blijven. Het project BEEHiVES onderzocht de evoluerende samenwerking tussen HO, werkveld en studenten. Op welke terreinen kan er (meer) samengewerkt worden? Welke hindernissen zijn er en wat kunnen we daarvan leren? Hoe ziet dit eruit in de toekomst? Beluister de podcast van Herman de …

Hoe kunnen we onderwijs inzetten om het te personaliseren en flexibiliseren? Wat gaat de technologie de komende jaren brengen en op welke manier heeft dat een impact op ons onderwijs? Wat zijn de kansen en uitdagingen met betrekking tot het gebruiken van de technologie? Beluister de podcast van Gideon Shimshon, director digital learning & innovation, Imperial College:

Hoe sluiten we het onderwijs aan bij de student van nu? In Nederland zijn twee universiteiten en twee hogescholen begonnen met het experiment flexstuderen: betalen per studiepunt. Wat leren we daarvan? De kansen en uitdagingen van de toekomst worden besproken aan de hand van de eerste resultaten. Beluister de podcast van Henk Hagoort, voorzitter college van bestuur Hogeschool Windesheim:  

Hoe kunnen we een leven lang leren, gepersonaliseerd leren en de aansluiting op de arbeidsmarkt werkelijkheid maken? De externe borging van de kwaliteit is de taak van de NVAO, hoe worden de flexibiliseringsexperimenten beoordeeld? Beluister de podcast van Paul Zeevenbergen, lid dagelijks bestuur NVAO:

Wat houdt de (pilot) flexibilisering van het Hoger Onderwijs in? De HAN werkt sinds 2014 aan opleidingstrajecten die gemodulariseerd en gepersonaliseerd zijn. Hoe gaat de HAN om met de uitdagingen die deze flexibele en blended manier van leren met zich mee brengt? Beluister de podcast van Carola Doumen, projectleider deeltijd flexibilisering en maatwerk HAN:

Hoe gaat Finland om met de huidige uitdagingen in het hoger onderwijs? Wat betekent een ‘learning-centered’ curriculum? Hoe ziet de toekomst van het Finse hoger onderwijs eruit? Beluister de podcast van Auli Toom, Phd, professor of Higher Education, University of Helskini:  

Wat verstaan we eigenlijk onder talent? Wat bepaalt of iemand ergens goed in wordt? Talentontwikkeling gaat over goed kijken naar jezelf en over potentie herkennen, ten eerste bij jezelf en uiteraard ook bij jongeren. Vervolgens is het van belang dat je de juiste mensen in je omgeving hebt, die je stimuleren om die talenten daadwerkelijk verder te ontwikkelen. Op alle …

Proactief adviseren Opleidingscommissies in het hoger onderwijs kunnen sinds de invoering van de Wet versterking bestuurskracht in januari 2017 onderwijskwaliteitsthema’s kiezen waar zij gevraagd en ongevraagd advies over willen geven. De wet biedt opleidingscommissies ook de ruimte met het management het samenwerkingsniveau te bepalen. Opleidingscommissies kunnen ervoor kiezen om te reageren op en in te stemmen met voorstellen van het …