Middelbaar Onderwijs

De basisvaardigheden zijn al jaren een aandachtspunt in de Staat van het Onderwijs. Het gaat in het mbo met name om taal, rekenen en burgerschap, stelt minister Bruins in een brief aan de tweede kamer. Het kabinet trekt de komende twee studiejaren 47,2 miljoen euro extra uit om de basisvaardigheden van beginnende mbo-studenten te verbeteren. Mogelijke investeringsmogelijkheden De 47,2 miljoen …

Wat moet, kan en mag je als examencommissie in het mbo? Pascal Roes, voorzitter van de examencommissie T&I van het Graafschapcollege, wist al erg goed wat moest om aan wet- en regelgeving te voldoen. Hij zocht echter naar wat allemaal kan binnen de bestaande kaders, er mag namelijk meer dan je wellicht denkt. Welke inzichten heeft Pascal opgedaan? De kwaliteit …

Waarom verwachten we dat studenten zelf in staat zijn om leren te reguleren, terwijl we dat niet altijd optimaal ondersteunen of faciliteren? Derk Bransen, specialist reguleren van leren, en Barend Last, expert onderwijsinnovatie, vertellen hoe je strategieën inzet om het reguleren van leren te ondersteunen én hoe je generatieve AI hiervoor inzet. Verwachtingen en mogelijkheden laten aansluiten Barend: “We verwachten …

Leerstrategieën helpen leerlingen om de leerprestaties te verbeteren en docenten om de effectiviteit van hun handelen te verbeteren. Jeltsen Peeters, professor aan de VU Brussel en Gent Universiteit, en Petra Bunnik-Tibbe, onderwijskundig specialist, vertellen hoe leerstrategieën als holistisch proces in de school verwerkt kunnen worden. Schoolleiders spelen een cruciale rol in dit proces. Expliciet leerstrategieën gebruiken Petra: “Als je kijkt …

Het is de meest gestelde vraag van startende zorg- en ondersteuningscoördinatoren in het VO en MBO: hoe heet mijn taak/functie eigenlijk? Is het zorgcoördinator of ondersteuningscoördinator? Is het ene een taak en het ander een functie? En maakt het verschil hoe ik mezelf noem? Cherifa Hendriks, zorgcoördinator & trainer zal het alvast verklappen: semantics, semantics! Zorgcoördinator Voordat in 2014 de …

Annemieke Bosshardt is de dagvoorzitter van de SBO Onderwijs toetscongressen en docent van de 5-daagse cursus Onderwijs- en exameninnovaties voor de examencommissie in het MBO. Daarnaast is ze eigenaar van Zeg het helder – pen & podium voor goed onderwijs, programmamanager Toetsing & AI bij Hogeschool Saxion en adviseur/trainer examencommissies en auditoren. Annemieke heeft samen met haar Saxion-collega’s meegedaan aan …

Waarom kun je tandpasta niet eten?! AI als hulpmiddel om lesdoelen te bereiken. “Wie weet wat…?”. Het lijkt zo simpel: een goede vraag stellen tijdens de les. Maar stellen wij als docent eigenlijk wel relevante vragen? In deze podcast gaat Jan-Wolter Smit, Head of Education LessonUp, in op hoe je tijdens een les een goede vraag kunt stellen, die zijn …

Serge de Beer is videospecialist en ontwikkelaar voor leren & presteren. Hij werkt oorspronkelijk veel in het L&D vakgebied, maar sinds de AI ontwikkelingen wordt hij ook veel gevraagd in het onderwijs. In deze podcast beantwoordt hij vragen als: Hoe denk je dat docenten om moeten gaan met de ontwikkeling van generatieve AI? Welke kansen biedt generatieve AI in de …

Erdinç Saçan is senior docent bij de Fontys ICT, Trainer, Blogger en voormalig Digital Marketeer met werkervaring bij Corendon, TradeDoubler, Prijsvrij, Fontys, Google Digitale Werkplaats en ICM. Hij spreekt veel over Artificial Intelligence, EdTech en Social Media en schreef een boek over inclusieve AI. In deze podcast vertelt hij over wat hij in het onderwijs ziet gebeuren sinds de opkomst …

Tijdens het congres Toetsen & Examineren in het mbo hebben sprekers Sander van Acht en Dieter Möckelmann een podcast opgenomen over AI in het onderwijs. Hoe zorg je er nu voor dat je AI inzet om leren te versterken? Sander van Acht, Onderwijskundige en eigenaar Flooow Dieter Möckelmann, Expert impact technologie op leren Ontdek de fascinerende wereld van kunstmatige intelligentie in het onderwijs …

“Faalangst bij kinderen is geen ziekte, omdat iedereen er mee te maken heeft. De een gaat er alleen beter mee om dan de ander”, aldus Ard Nieuwenbroek, sociaal pedagoog. “Slecht omgaan met faalangst komt vaak voor: 12% van de kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs heeft er last van. In de brugklas gaat het over 12 tot 14% en …

De derde dinsdag van september: Prinsjesdag. Een dag van optimisme en kritiek waar het demissionaire kabinet de onderwijsplannen voor 2024 heeft gepresenteerd. De Nederlandse onderwijsbegroting voor 2024 bedraagt 55,4 miljard euro. Bestrijding van het lerarentekort en kansenongelijkheid blijven prioriteiten in de onderwijsbegroting. Goed onderwijs en basisvaardigheden: een basisrecht De dalende onderwijskwaliteit is een terugkerend thema dat ook in 2024 hoog …

Communicatie is erg belangrijk in de concurrerende markt van het onderwijs. Hoe overtuig je studenten om voor jouw opleiding te kiezen? Hoe pak je in een wereld vol ruis de aandacht van jouw lezer? Martin van Kranenburg, neuromarketeer, deelt de zeven criteria waarmee je bepaalt of jouw tekst goed genoeg is om op te vallen in de zee van online …

Dat toetsen en examineren een cruciale rol spelen in de kwaliteit van het onderwijs weten we natuurlijk maar hoe we toetsen en examineren vormgeven, wie het ontwikkelt en op welke manier we dat borgen blijft voor veel instellingen een lastig verhaal. Tijdens het congres Toetsen en Examineren in het mbo ga je in gesprek met professionals van andere onderwijsinstellingen over …

Je bent als middenmanager verantwoordelijk voor de aansturing en het functioneren van jouw school, bijvoorbeeld op het gebied van pedagogische en onderwijsinhoudelijke voortgang. Deze verantwoordelijkheid kan druk met zich meebrengen voor startende onderwijsprofessionals die doorgroeien naar een schoolleidersfunctie, bijvoorbeeld als teamleider of conrector. Uit onderzoek naar de ontwikkeling van (onderwijs)professionals blijkt dan ook dat zij gerichte begeleiding nodig hebben, bijvoorbeeld …

ICT verrijkt en versterkt onderwijs, zowel door leerlingen voor te bereiden op een digitale toekomst, maar ook vanwege de onderwijskundige waarde. SBO biedt twee opleidingen aan over de toepassing van ICT: de opleiding Onderwijskundig i-Coach in het PO, VO & MBO en de leerlijn Digitale Didactiek. Margreet Pols, hoofddocent van beide opleidingen, legt uit hoe deze opleidingen zich tot elkaar …

ICT heeft vele toepassingen in het onderwijs. Het gaat hierbij niet om snoertjes en stekkertjes, maar juist om hardware en software inzetten om onderwijs te versterken en verrijken. De i-Coach bepaalt hoe ICT eruitziet in de school, om vervolgens collega’s te trainen op het gebied van digitale didactiek. De focus ligt hierbij altijd op de toegevoegde waarde voor het onderwijs. …

Maak jij gebruik van leerstrategieën in jouw les? De kans is aanwezig dat deze leren juist tegengaan. Paul Kirschner, emeritus-hoogleraar onderwijspsychologie bij de Open Universiteit en gasthoogleraar aan de Thomas More Hogeschool in België, is bij onderzoek een heleboel mythes tegengekomen. Een deel daarvan klopt simpelweg niet, maar een ander deel is daadwerkelijk leerdodend. Paul deelt in dit artikel drie …

ICT is onvermijdelijk in het onderwijs. Je leidt jouw leerlingen op voor een digitale toekomst, dus jij én jouw collega’s moeten er ook mee aan de slag. Je begeleidt hen in de rol van i-Coach bij de effectieve inzet van ICT. Hoe doe je dat en wat is effectief digitaal onderwijs eigenlijk? Patricia van Slobbe, sinds 2006 actief in het …

De vertrouwenspersoon in het onderwijs krijgt steeds meer te maken met klachten over ongewenste omgangsvormen. Gesprekstechnieken helpen om sneller tot de kern van de klacht te komen. Je leert verschillende gesprekstechnieken kennen tijdens de cursus Vertrouwenspersoon in het onderwijs van SBO. Gina Zanella, vertrouwenspersoon op het Dr. Mollercollege in Waalwijk, heeft de cursus gevolgd. Wat heeft zij hier aan gehad? …

De onderwijskwaliteit is een belangrijk onderwerp van discussie. De kwaliteit is niet voldoende en daarnaast mist de aansluiting met het bedrijfsleven. Minister Dijkgraaf van onderwijs stelt dat mbo’ers belangrijk zijn voor de toekomst van Nederland, omdat vakmensen hard nodig zijn. Het kabinet gaat dan ook extra miljoenen investeren in de onderwijskwaliteit in het mbo. Hoe gaan ze dit investeren en …

Online onderwijs is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Het brengt andere kansen én uitdagingen met zich mee dan fysiek onderwijs. Online onderwijs vraagt dan ook om andere didactiek om de studenten in jouw klas te motiveren. Hoe betrek je hen actief in het leerproces en hoe realiseer je effectief online onderwijs? De leerlijn Digitale Didactiek van SBO is een goede …

Wil jij een feedbackcultuur in de klas realiseren? Je bent niet alleen, de populariteit van formatief handelen groeit. Marloes Bakker en Silvia Hoogvorst, respectievelijk docent chemie en biologie bij MBO Rijnland, hebben zich ook verdiept in feedbackcultuur. Zij schreven zich in voor de opleiding Formatief Handelen van SBO. Wat doen zij na de opleiding anders en hoe reageren hun studenten …

Jij hebt als i-Coach een belangrijke taak binnen jouw school of scholengroep. ICT is namelijk niet meer weg te denken uit het onderwijs. Kinderen werken op school én thuis steeds vaker digitaal. Dit is een goede ontwikkeling, omdat zij in de toekomst ook ICT gebruiken om te leven en werken. Is de school én zijn jouw collega’s klaar voor een …

Helaas staan ongewenste omgangsvormen volop in de aandacht. Het is dus duidelijk dat deze omgangsvormen haast overal voor kunnen komen. De kans is dus ook groot dat jij hiermee te maken krijgt als vertrouwenspersoon. Patricia Ohlsen, sinds 1998 trainer en sinds 2012 vertrouwenspersoon, vertelt in dit artikel hoe jij hiermee om kunt gaan om een sociaal veilige cultuur te realiseren …

Prinsjesdag, het moment dat de onderwijsplannen van het kabinet worden gepresenteerd. Drie thema’s vormen de rode draad: onderwijskwaliteit, aansluiting van de opleiding tot de arbeidsmarkt en kansengelijkheid. Het zijn hot topics in onderwijsland. Wil jij weten wat de onderwijsplannen van het kabinet zijn met betrekking tot deze onderwerpen? Lees dan verder! Onderwijskwaliteit verbeteren als onderdeel van de onderwijsplannen De onderwijskwaliteit …

Formatief handelen is een steeds populairder principe in het mbo. Het is een manier van werken waarbij toetsen en examineren niet centraal staat, maar juist de leerdoelen. Feedback speelt een belangrijke rol. Hiermee meet je namelijk de progressie ten opzichte van het leerdoel. Wil je meer weten over de basisprincipes van formatief handelen? Lees én luister dan verder. Beluister de …

Digitale geletterdheid is een belangrijke vaardigheid voor zowel docenten als leerlingen. Leraren leiden namelijk twee derde van hun klas op voor een baan die nog niet bestaat. De samenleving digitaliseert verder en hier horen nieuwe vaardigheden bij die cruciaal zijn om in de toekomst te leren, leven en werken. Hoe kunnen leraren hun leerlingen deze vaardigheden bijbrengen als de eigen …

Toetsing is een onmisbaar onderdeel van onderwijs. Het resultaat van toetsen bepaalt namelijk of een leerling wel óf geen diploma krijgt. Je moet dan ook zeker zijn van een goede toetskwaliteit, maar hoe weet je zeker dat jij een kwalitatieve toets hebt opgesteld? Tineke van Es, Adviseur Leren & Toetsen bij Teelen en docent van de opleiding Toetsdeskundige, geeft in …

Werk jij als onderwijsprofessional met formatief toetsen? De laatste jaren is de aandacht voor toetsen in het onderwijs flink gegroeid. Het gaat hierbij met name over de combinatie van summatief en formatief toetsen. Toetsen worden steeds vaker gebruikt als middel om van te leren, maar hoe zet je het als zodanig in? Willemien Uil, toetsdeskundige bij Teelen en docent bij …

Jij speelt als faalangstreductietrainer een belangrijke rol in het leven van jouw leerlingen. Faalangst zit hen behoorlijk in de weg om hun doelen te bereiken, bijvoorbeeld om hun niveau te bereiken tijdens examinering. De juiste begeleiding stelt hen in staat om toch hun niveau te behalen, maar hoe herken je de signalen van faalangst en hoe moet je vervolgens handelen? …

Huiselijk geweld en grensoverschrijdend gedrag is op dit moment een veelvoorkomend onderwerp, bijvoorbeeld door The Voice en Veronica Inside. De aandacht voor deze onderwerpen biedt de kans om hierover het gesprek aan te gaan met de jongeren en collega’s op jouw school. De onderwerpen bespreekbaar maken, helpt om huiselijk geweld en grensoverschrijdend gedrag te verminderen, maar hoe doe je dat? …

Het onderwijs bevindt zich in een bijzondere situatie: genoeg geld, maar niet genoeg mensen. De minister heeft veel geld beschikbaar gesteld om de negatieve gevolgen van Corona(-beleid) op de onderwijsresultaten tegen te gaan. Het is voor een relatief beperkte periode beschikbaar, maar op dit moment is er genoeg geld om onderwijsachterstanden weg te werken. Helaas valt het samen met de …

Heb jij een vermoeden van een eetstoornis bij een leerling in jouw klas? Het is van belang om dan zo snel mogelijk adequaat te handelen. Hoe eerder jij de stoornis herkent, hoe groter de kans op herstel of zelfs voorkoming van negatieve gevolgen. Jongeren ontwikkelen in een steeds vroeger stadium een eetstoornis, dus jouw rol als docent is niet te …

De groeiende druk om te presteren vanuit de samenleving zorgt ervoor dat jongeren steeds meer negatieve gevolgen ervaren van perfectionisme. Je denkt hierbij aan belemmeringen in je doen en denken, maar zelfs ook aan een burn-out. Deze klachten zijn te voorkomen door belemmerende patronen op tijd te herkennen en adequaat te reageren, maar hoe doe je dat? Nicole Meijer vertelt …

Merk jij als onderwijsprofessional dat leerlingen ineens stiller worden of zich minder goed kunnen concentreren, maar weet je niet hoe je hier mee om moet gaan? Deze problemen ontstaan vaak vanuit een trauma, waar jongeren niet adequaat mee omgaan omdat zij de tools missen. Het is dan ook van groot belang dat jij als onderwijsprofessional signalen van trauma herkent en …

Zit jouw klas vol met leerlingen met verschillende persoonlijkheden? De een is druk en aanwezig, terwijl de ander juist stil en verlegen is. Je wilt iedere leerling de aandacht geven die hij of zij nodig heeft, maar hoe krijg je dat voor elkaar? De vraag naar passend onderwijs groeit vanuit leraren en onderwijsinstellingen, aldus Manon Wennink, iQ Coach en Jeugd- …

Voorlichting over mediawijsheid is steeds belangrijker op scholen, aldus Linda Vonhof, mede-eigenaar van Social Media Wijs en docent tijdens de Online Masterclasstour Jongerenwelzijn van SBO. De online wereld van jongeren is grotendeels onzichtbaar voor volwassenen, terwijl begeleiding erg belangrijk is. Jongeren komen hier namelijk in contact met nepnieuws, gefotoshopte beelden en pesten. Dit alles heeft mogelijk een negatieve werking op …

Het welzijn van een deel van de studenten staat onder druk, aldus het Inspectierapport: De Staat van het onderwijs 2022. Denk hierbij aan toename van somberheid of eenzaamheid en aan problemen met concentratie en motivatie. De vele veranderingen in het leven als je jong bent, liggen hieraan ten grondslag. Van kiezen van een studierichting tot zorgen voor jezelf. Dit is …

Niet alleen in het basisonderwijs zijn de basisvaardigheden achteruitgegaan, maar ook in alle middelbare schoolniveaus zijn deze fors gedaald, zo valt te lezen in ‘De Staat van het Onderwijs’. Er moet opnieuw prioriteit gegeven worden aan het ontwikkelen van deze basisvaardigheden. Samen moeten we ervoor zorgen dat jongeren zonder achterstanden van hun basisvaardigheden het onderwijs verlaten. Zo is goede lees- …

Pesten is een van de belangrijkste actiepunten voor de nieuwe minister van onderwijs, dhr. Wiersma. Hij gaat voortvarend aan de slag op verschillende onderwijsterreinen, zo ook op het gebied van sociale veiligheid, waar het voorkomen en aanpakken van (cyber)pesten onder valt. Hij vindt dat elke leerling zich veilig moet voelen op school. De inspectie gaat daarom harder en eerder ingrijpen …

Het RIVM heeft een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat de mentale gezondheid van jongeren al jaren achteruitgaat. De druk om te presteren ligt hieraan ten grondslag en de coronapandemie heeft daar nog een schep bovenop gedaan. De coronapandemie heeft er echter ook voor gezorgd dat er eindelijk meer aandacht is voor het welzijn van jongeren en de rol van volwassenen …

Als je je zorgen maakt over een jongere, je ziet signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling of huiselijk geweld, dan ga je in gesprek met de jongere. Ouders behoren hierover geïnformeerd te worden, zeker als het kind nog geen 12 jaar oud is. Maar in verband met de veiligheid van de jongere, de docent of anderen, kan besloten worden om …

Stel je eens voor dat de sectie Biologie als een van de leerdoelen heeft gesteld: adviezen voor gezonde voeding kunnen geven met behulp van de schijf van vijf. De leraar Biologie besteedt in de lessen vervolgens vooral aandacht aan voorbeelden van ongezonde voeding. In de afsluitende toets moeten de leerlingen afbeeldingen van voedingsmiddelen plaatsen in de schijf van vijf. We …

De digitalisering zet zich steeds verder voort in onze maatschappij. Zo ook in het onderwijs. Leerlingen maken steeds vaker gebruik van digitale hulpmiddelen tijdens het leren en ontwikkelen. Maar wat is nu de meest effectieve manier om te leren? Nieuwe technische hulpmiddelen zoals een iPad of het ouderwets schrijven op papier? Breinactiviteit & het herinneren van informatie Volgens de studie …

Leerstrategieën zijn verschillende manieren waarop je jouw leerdoelen bereikt in de les. Elk vak heeft een ander leerdoel. Denk hierbij aan taalvakken waarbij je woordjes moet kunnen vertalen, of vakken als geschiedenis of aardrijkskunde waar je leerteksten moet kunnen beantwoorden. Een leerstrategie is dus voor elk vak anders. Maar hoe werk je met deze leerstrategieën en welke werken het best …

Je herhaalt de stof tijdens de lessen vaak, maar toch zijn er leerlingen die de stof niet kunnen onthouden of moeite hebben met de stof eigen te maken. Hoe komt dat nu? En hoe zorg jij ervoor dat leerlingen efficiënter leren?? Hoe werkt geheugen? Geheugen op zich verwijst naar een voortdurend proces van informatie die een persoon ophaalt in de …

Deel 2: vijf principes en praktische tools om leerdoelen motiverender te maken In deel 1 van dit tweeluik bespraken we dat het wenselijk is om leerlingen en studenten (vanaf nu: L&S) te motiveren voor leerdoelen in plaats van prestatiegerichte doelen. Daarbij bespraken we de goal setting theory van Locke en Latham (2002) die duidelijk maakte dat het opstellen van doelen kan resulteren in …

Deel 1: Motivatie, leerdoelen de goal setting theory Demotivatie in het onderwijs Steeds meer scholen dragen de wens uit om te werken vanuit leerdoelen. In drie vorige blogs over leerdoelen stonden Valentina en Hannelore daarom stil bij de vragen waarom je leerdoelen zou willen gebruiken, hoe je die formuleert en hoe leerdoelen vallen binnen drie belangrijke onderwijskundige concepten. Die vragen kunnen beantwoorden …

Iedereen doet maar wat Misschien herken je het wel: in school gebeurt er van alles op het gebied van ICT. Er zijn collega’s die af en toe een Kahootje doen. Er zijn collega’s, die leerlingen hun opdrachten in Office-toepassingen laten maken. Er zijn collega’s, die leerlingen in of met digitale methodes laten werken. Er zijn collega’s, die hun leerlingen in …

Hoe ga je als vertrouwenspersoon om met de geheimhoudingsplicht en wanneer kun je deze plicht doorbreken?

Wat doet een goede docent anders? Wat vinden leerlingen belangrijk? Met een aantal praktische tips om een betere docent te worden.

Op 17 maart is het zover: de Tweede Kamerverkiezingen. Wegens de uitzonderlijke tijden waarin we ons momenteel bevinden lijken de spanningen rond deze verkiezingen extra hoog op te lopen. De focus ligt op de corona-aanpak, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan het onderwijs in de verkiezingsprogramma’s. Zie je door de bomen het bos niet meer? De Nationale Onderwijsgids …

Waardecreatie voor een brede groep belangstellenden moet het belangrijkste doel zijn van iedere organisatie, ook in het onderwijs. In de literatuur heet dat de ‘Why’, de ‘bedoeling’ of ‘purpose’. In de module over de strategische positionering van de school (verkorte opleiding Educational Leadership) speelt die purpose een belangrijke rol. Bert Peene, die deze module verzorgt, schreef voor Managementboek Magazine de …

Het middenmanagement vervult nog lang niet in alle organisaties de sleutelrol die zij moet vervullen, zowel binnen als buiten het onderwijs. Tot die conclusie komen de auteurs van het boek ‘Leading from the Middle. Nieuw samenspel tussen de top en het midden van organisaties’. Zij gingen het gesprek aan met leidinggevenden van hoog tot laag in uiteenlopende sectoren en stelden …

Een herontwerp is nodig als we een hele trainingsdag die we normaal gesproken in een leslokaal organiseren nu helemaal omzetten naar leren op afstand. Jeroen Krouwels schreef er al een stuk over. Deze week heb ik zo’n F2F dag herontworpen en direct verzorgd en graag deel ik met jullie in deze blogpost mijn ontwerpkeuzes en ervaringen. Je kunt ook mijn lesplan …

Het webinar: Digitale Didactiek heeft op 30 april 2020 plaatsgevonden. In het webinar, verzorgd door SBO in samenwerking met Sander van Acht van Flooow, leer je meer over effectieve online instructie en het verwerken van leerstof op afstand. Sander is expert op het gebied van digitaal lesmateriaal en blended leren voor scholen. Hij is oprichter van Flooow en veelgevraagd adviseur en …

Ons denken over onderwijs deugt niet. We besteden te weinig aandacht aan de woorden die we gebruiken om het onderwijs te beschrijven. Woorden geven begrip, maar ook onbegrip. Filosoof Jan Bransen bespreekt in deze podcast de onterechte suggestie dat er een tweedeling bestaat tussen leren en leven. De aanname dat je eerst jarenlang moet leren voor je kunt meedoen aan …

De wereld verandert heel snel. We moeten met het onderwijs meebewegen met de dynamische wereld. Flexibel onderwijs is een must, maar hoe doen we dat? Paul den Hertog legt uit wat flexibiliseren inhoudt, welke obstakels er zijn en hoe flexibiliseren er in het buitenland uitziet. Voorzichtig werpt hij een blik op de toekomst: wat betekent flexibiliseren voor ons onderwijsstelsel en …

Iedere dag ontdekken we weer nieuwe en nog betere ICT-toepassingen. Deze tools ondersteunen formatief handelen en geven docenten meer tijd om leerlingen persoonlijk te begeleiden. Dat is mooi, maar de autonomie die docenten hebben in het vormgeven van hun eigen lessen vormt ook een obstakel voor het doorvoeren van duurzame verandering, stelt Sander van Acht. Hoe kunnen we technologie zo …